Iwan Fedorow (Fedorowycz) (ok. 1510 – 15 grudnia 1583 we Lwowie) – wybitny działacz kultury wschodniosłowiańskiej, jej pierwszy znany z imienia drukarz, grawer, majster odlewnictwa czcionek. W 1532 r. zdobył stopień bakałarza Akademii Krakowskiej. W latach 50. XVI w. diakon cerkwi pw. św. Mikołaja Hostuńskiego w moskiewskim Kremlu. Od kwietnia 1563 do marca 1564 r. razem z Piotrem Mścisławcem pracował nad przygotowaniem tekstu, odlaniem czcionek i przygotowaniem grawiur w celu wydania księgi liturgicznej "Apostoł" (1564). W posłowiu do "Apostoła" bezpośrednim inicjatorem stworzenia drukarni został wymieniony car Iwan Groźny. Do 1565 r. wraz z Piotrem Mścisławcem wydrukował kilka cerkiewnosłowiańskich ksiąg liturgicznych. Po pewnym czasie z nieznanych przyczyn obydwaj drukarze opuścili Moskwę i osiedli w Zabłudowie na Podlasiu w majątku hetmana litewskiego Grzegorza Chodkiewicza. Drukarze ci wydali w 1569 r. "Ewangelie Uczitielnoje", stanowiącą zbiór religijnych nauk pomocniczych do poznania tekstów biblijnych, oraz "Psałterz z Czasosłowem". Ewangelia zabłudowska, odpowiednik katolickich i protestanckich "Postylii", ukazała się w 12 lat po "Postyli" Mikołaja Reja i na cztery lata do wydania "Postyli" ks. Jakuba Wujka. W 1572 r. I.F. wyjeżdża do Lwowa, gdzie w l. 1573-1574 w monasterze św. Onufrego kontynuuje pracę drukarską – "drukowanie zaniedbane obnowił". We Lwowie w 1574 r. ukazuje się nowe wydanie "Apostoła" i "Bukwar" – pierwszy wschodniosłowiański elementarz. W 1575 r. przeszedł na służbę do księcia Konstantego Wasyla Ostrogskiego. W latach 1575-1576 jest zarządcą monasteru w Dermaniu. W 1577 r. przenosi się do Ostroga, gdzie założył Drukarnię Ostrogską. Swoista symbioza akademii i drukarni ostrogskiej leżała u podstaw sukcesu tej ostatniej. Pod jego kierownictwem zostały wydane następujące księgi: nowe wydanie "Bukwara" (1578), "Nowy Testament" z indeksem i "Psałterz" (1580), "Chronologia" Andrzeja Rymszy (1581), "Biblia Ostrogska" (1581). Brał udział w redagowaniu i ozdobieniu ksiąg i jest autorem posłowi. Po rozejściu się z księciem K.W. Ostrogskim wyjechał w 1583 r. do Lwowa, gdzie nie udało się mu odnowić drukarni. W tymże roku odwiedził także Kraków i Wiedeń. Jego drukarnia przeszła na własność lwowskiego Bractwa Uspieńskiego, późniejszego Instytutu Stauropigialnego, który korzystał z ornamentów I.F. aż do początku XIX wieku. Zmarł 15 grudnia 1583 r. we Lwowie i został pochowany w miejscowym monasterze św. Onufrego.

 źródło: Coin-invest.li, wikipedia

2010-12-18