26 listopada 2024, imieniny obchodzi: Konrad, Leonard, Sylwester

Naddniestrze wprowadziło do obiegu monetę okolicznościową przedstawiającą Koszatkę leśną. Numizmat wybito w stali platerowanej niklem w nakładzie 15 tys. sztuk. więcej »

Białoruś, Katedra św. Zofii w Połocku

Białoruś wprowadziła do obiegu monety kolekcjonerskie przedstawiające Katedrę św. Zofii w Połocku. Numizmaty wybito w miedzioniklu oraz w srebrze wysokiej próby. więcej »

Polska, 200-lecie urodzin Hipolita Cegielskiego

Polska wprowadzi do obiegu monetę okolicznościwą upamiętniającą 200. rocznicę urodzin Hipolita Cegielskiego. Numizmat wybito w Mennicy Polskiej w stopie Golden Nordic. więcej »

Wyspa Niue, Greccy tytani - Kronos

Wyspa Niue wprowadzi do obiegu monetę kolekcjonerską "Greccy tytani - Kronos". Numizmaty wybito w Mennicy Polskiej w srebrze wysokiej próby. więcej »

Wyspa Man, 70. rocznica D-day

Wyspa Man wprowadziła do obiegu monety kolekcjonerskie upamiętniające 70. rocznicę D-day. Numizmaty wybito w miedzioniklu oraz srebrze wysokiej próby. więcej »

Francja, Nike z Samotraki

Francja wprowadziła do obiegu monety kolekcjonerskie przedstawiające Nike z Samotraki. Numizmaty wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Dolary Morgana

	Dolary Morgana to monety Stanów zjednoczonych bite nieprzerwanie w latach 1878 – 1921. Nazwa monet pochodzi od twórcy ich projektu, Georga Morgana. Rewers monet prezentuje profil głowy Statui Wolności, natomiast awers przedstawia orła z szeroko rozpiętymi skrzydłami. Projekt monety oficjalnie został zatwierdzony tzw. aktem Bland – Allison. Podstawą wydania tego aktu był obszerniejszy i bardziej podstawowy dokument – tzw. Czwarty Akt Monetarny. Ukrócił on dowolność w niekontrolowanym biciu srebrnych monet, co kłóciło się z interesami lobby kopalń złota i srebra. Akt został wiec uchwalony, jednak w zamian kongres musiał zgodzić się na zagwarantowanie wykupu srebra o wartości od 2 do 4 milionów dolarów w ciągu każdego miesiąca, celem wybicia z tej ilości srebra monet. W roku 1890 zmieniono tą zasadę i skupowano mniej srebra. Kolejne lata to szereg kolejnych aktów rządu USA, które m.in. zarządzały przetopienie istniejących dolarów Morgana na inne srebrne monety. Ostatecznie w roku 1921 dolary projektu Morgana zastąpiono nowym wzorem, tzw. „Dolarem Pokoju”.

	We wczesnych latach 60-tych w archiwach Ministerstwa Skarbu odkryto duże ilości nie wypuszczonych do obiegu dolarówek Morgana, włączając w to również okazy wcześniej uznawane za niezwykle rzadkie. Indywidualnie nabywcy zaczęli skupować duże ilości tych monet według ich wartości nominalnej. W roku 2006 rewers z dolarówek Morgana posłużył jako wzór srebrnej dolarówki upamiętniającej stary budynek Mennicy San Fransisco.

	Historia wzoru dolarówki Morgana.
	W roku 1876 dyrektor mennicy USA – Henry Richard Linderman poczynił starania ku zmianie wizerunku narodowych srebrnych monet. Linderman skontaktował się z dyrektorem Royal Mint w Londynie. Jak czytamy w oryginalnym liście: „poszukuję najwyższej klasy specjalisty od wyrabiania stempli celem zatrudnienia na pozycji Asystenta Medaliera w mennicy Filadelfii”. W odpowiedzi, dyrektor londyńskiej mennicy napisał: „Jeśli chodzi o obsadzenie stanowiska Asystanta Medaliera, zdecydowanie rekomenduję na to stanowisko Pana Goerga Morgana, lat 30, który już wyrobił swoją markę, jednak dla którego nie ma w mojej ocenie możliwości rozwoju w tym kraju”. Linderman zatrudnił w konsekwencji Morgana w Mennicy Filadelfii. Morgan przyjęty został pod sześcio miesięczny okres próbny i pracował pod kierownictwem Głównego Medaliera – Williama Barbera.

	Mornag dotarł do Filadelfii 9 października 1876 roku. Jego najwcześniejsze projekty przeznaczone zostały pod monetę 50- centową. W tym samym roku, zaraz po przyjeździe Morgan podjął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Pensylwanii, celem przygotowania do stworzenia nowego wzoru Głowy Statui Wolności. W tym celu Morgan poszukiwał wizerunku amerykańskiej kobiety, zdecydował się na odrzucenie wzorów typowo greckiej urody. Przyjaciel Morgana, artysta Thomas Eakins zaproponował użycie wizerunku Anny Willess Williams z Filadelfii. Morgan odbył szereg spotkań z panią Williams. Ostatecznie oświadczył, iż jej profil jest „najdoskonalszym, jaki widział”.


	Anna Willess Williams, szkic autorstwa Morgana z roku 1922

	Morgan oraz główny medalier – Barber przygotowali odrębne projekty nowych monet dolarowych. Ostateczną aprobatę lindermana uzyskał jednak projekt Morgana. To jego projekt został w efekcie przedstawiony do ostatecznej akceptacji przez ministerstwo Skarbu.

	Produkcja.
	Bicie monet Morgana rozpoczęło się 11 marca o godzinie 15:17 w Mennicy Filadelfii. Pierwszy wybity egzemplarz podarowany został prezydentowi Hayesowi, drugi oraz trzeci podarowane zostały Sekretarzowi Stanu – Johnowi Shermanowi oraz Dyrektorowi Mennicy – Henryemu Lindermanowi.


	Dolarówki projektu Morgana – ostateczny wzór

	Linderman optował za włączeniem w proces produkcji monet również mennice Zachodniego Wybrzeża USA – w San Francisco oraz Carson City, celem łatwiejszego osiągnięcia miesięcznych minimów narzuconych przez Akt Bland – Allison. Nacisk ze strony władz na osiągnięcie miesięcznych minimów był tak duży, że z Mennicy Filadelfii zatrzymano produkcję pozostałych monet oraz przedłużono standardowy czas pracy skupiając się na biciu nowych monet Morgana, ponieważ uznano, iż sprzęt zachodnich mennic nie jest na tyle nowoczesny, by obsługiwać stemple stworzone w mennicy Filadelfii. Już w drugim tygodniu produkcji monet, Linderman zainicjował wprowadzenie pewnych zmian we wzorze monet. Zasugerował mianowicie, iż we wzorze orła należy zmniejszyć ilość piór w ogonie z ośmiu na siedem. Uzyskał on zgodę Ministerstwa Skarbu, które zwróciło uwagę, iż orły na monetach z gładkim rantem miały jak dotąd w historii mennictwa USA nieparzystą liczbę piór na ogonach.

	16 kwietnia 1878 roku stemple dotarły również do mennic w San Francisco oraz Carson City. Rok później monety zaczęto bić również w Mennicy Nowego Orleanu. Mennica w Denver, założona w 1906 roku biła dolarówki Morgana tylko w jednym roku, w 1921.

	Charakterystyka Dolarówek Morgana.
	Jak poznać, z jakiej mennicy wywodzi się dana moneta Morgana? Brak znaków mennicy oznacza produkcję w Mennicy Filadelfii, „cc” produkcję w Carson City, „s” – San Francisco, „o” – Nowy Orlean oraz „D” – Denver. Zgodnie z Aktem Monetarnym z roku 1837, dolarówki Morgana zawierały 90% srebra oraz 10% miedzi. Mierzyły 38,1 milimetra oraz ważyły 26,73 grama.


	Źródło: american-silvercoins.com
	Autor: Marcin Redo
	2011-04-24