O walucie euro

Euro jest to waluta europejska, która jest prawnym środkiem płatniczym w 17 krajach. Wszystkie te państwa tworzą strefę euro w obrębie Unii Europejskiej. Na codziennie posługuje się nią około 529 milionów Europejczyków, z czego 200 milionów nie jest bezpośrednio powiązana z tą walutą, ponieważ nie jest ona głównym środkiem płatniczym dla tych osób. Walutą euro posługuje się także 11 państw, które nie należą do Unii Europejskiej. Do takich państw należą Watykan, Monako, San Marino, Kosowo, Andora, Czarnogóra oraz francuskie posiadłości pozaeuropejskie. Strefa euro tworzy wspólną unię walutową na której czele stoi Europejski Bank Centralny prowadzący niezależną politykę monetarną. Poniżej znajdują się banki centralne poszczególnych państw strefy euro, posiadających również niezależność w polityce walutowej. Obecnie kursy walutowe państw takich jak Dania, Litwa, Łotwa, które nie należą do strefy euro posiadają sztywny kurs wymiany euro w stosunku do swojej własnej waluty, ponieważ należą do Mechanizmu Kursów Walutowych ERM II, czyli systemu mającego na celu zapobieganiu wahaniu waluty i utrzymaniu jej stabilności. Państwa te należą do tego systemu z racji chęci wstąpienie do strefy euro, a jednym z warunków akcesji do przyjęcia euro jest przynależność do ERM II.
Obecnie euro jest walutą, która posiada największą wartość gotówkową w świecie i stanowi aż 27% światowych rezerw walutowych.

Genezy waluty euro należy szukać już u początków integracji europejskiej, która zaczęła się w latach 50' XX wieku wraz z utworzeniem Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali w 1952 roku, która była pierwszą wspólną organizacją gospodarczą. Tworzyło ją 6 państw Europy Zachodniej ( Francja, Holandia, Belgia, Luksemburg, RFN oraz Włochy ). Kolejnym etapem było utworzenie EWG, czyli Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w roku 1958. Państwa europejskie zaczęły tworzyć struktury, które miały na celu zminimalizować wydatki i zwiększyć konkurencyjność państw na arenie międzynarodowej. Już wtedy zaczęła tworzyć się wizja wspólnej waluty. Jednak dopiero pod koniec lat 70' ubiegłego wieku poczyniono ku temu wyraźniejsze kroki opracowując plan wprowadzenie wspólnej waluty. Powstał tzw. plan Wernera, który był premierem Luksemburgu. Wypracował on wspólnie z ekspertami Unii Gospodarczej ideę wspólnego pieniądza. Niestety brak porozumienia między państwami przyniósł fiasko a praca nad wspólną walutą przesunęła się o kilka lat aż do roku 1979, kiedy to powołano do życia Europejski System Walutowy. System ten opierał się na stałych kursach walutowych, który w swych założeniach miał zapewnić obszar stabilności monetarnej. Miał również zapobiec wpływom na gospodarki państw o niskiej inflacji konkurencyjnych, dewaluacji przeprowadzanych przez kraje z wyższym wskaźnikiem inflacji. System miał także za zadanie wprowadzić czynnik zewnętrzny, który miał trzymać w ryzach związki zawodowe i wzmacniać wiarygodność polityki antyinflacyjnej w państwach z dużą inflacją. Kolejną konsekwencją istnienia systemu było powstanie wspólnej jednostki rozliczeniowej między państwami o nazwie ECU ( European Currency Unit ). Jednostka ta pełniła funkcję waluty rezerwowej. Była również środkiem obrachunkowym i płatniczym w operacjach międzynarodowych oraz instrumentem spłaty pożyczek między bankami centralnymi w ramach Europejskiego Systemu Walutowego.

Kolejny przełom nastąpił w 1992 roku kiedy to ustanowiono traktat z Maastricht ( traktat o Unii Europejskiej ). Na jego mocy ustalono wprowadzenie wspólnej waluty euro od 1999 roku. Traktat ten ratyfikowało 12 państw tworząc Unię Europejską i tym samym zastępując większość dotychczasowych organizacji.
W 1995 roku w Madrycie oficjalnie wspólna waluta przyjęła nazwę "euro" Utworzono również system TARGET, czyli automatyczny system przeliczania walut narodowych na euro. Zastosowanie tego systemu umożliwiło implementację polityki monetarnej Europejskiego Banku Centralnego i integrację europejskiego rynku pieniężnego.
1 stycznia 1999 roku odbyła się inauguracja europejskiej waluty w formie bezgotówkowej w 11 krajach państw Unii Europejskiej za wyjątkiem Grecji, która euro przyjęła kilka lat później (w 2002 roku). Przez kolejne trzy lata państwa strefy euro zaczęły się przygotowywać do wprowadzenia wspólnej waluty w formie gotówkowej. Wprowadzenie do obiegu euro było największą w dziejach operacją, w którą był zaangażowany cały system bankowy 12 państw strefy euro , jak i firmy konwojujące, placówki detaliczne oraz obywatele tych państw. Aby cała wymiana pieniędzy z rodzimych walut na wspólną przebiegła sprawnie, zaczęto już na kilka miesięcy przed wprowadzeniem euro dostarczać je do banków i placówek detalicznych.

Wszystkie monety euro posiadają wspólny awers z nominałem oraz mapą Europy. Natomiast rewersy zawierają symbole poszczególnych państw w zależności od tego w jakim kraju są wybijane. Jeśli chodzi o banknoty, to wzór jest taki sam po obu stronach, tak więc są one jednolite w całej strefie euro. Każdy awers na banknotach zawiera bramę bądź okna typowe dla konkretnej epoki, zaś strona rewersowa most, który też odpowiada danej epoce oraz mapę Europy. Najmniejszy nominał banknotu, to 5 euro, a największy 500 euro, który obecnie jest praktycznie nieużywany w codziennym obiegu. Największy nominał monety, to 2 euro a najmniejszy 1 cent. Najbardziej popularnym banknotem, który jest podrabiany na terenie Unii Europejskiej jest banknot 50 euro. W samym tylko 2011 roku wycofano z obiegu 606 tysięcy fałszywek. Nad bezpieczeństwem waluty euro czuwa Europejski Bank Centralny oraz takie instytucje jak Interpol i Europol, które zajmują się zwalczaniem przestępczości zorganizowanej.
Jaka jest przyszłość euro?

Mimo, że waluta euro zakorzeniła się w świecie jako stabilna i silna, to ostatnia fala kryzysu gospodarczego na świecie pokazała, że obecna strefa euro wymaga głębszych reform, by utrzymać się jako wspólny pieniądz dla wszystkich członków euro strefy. W całej strefie dostrzec można podział na północ i na południe, czyli są eksporterzy z północy i importerzy z południa. Stało się tak, ponieważ kraje z południa Europy po wprowadzeniu euro mogły obsługiwać swoje zadłużenie mniejszym kosztem natomiast Północ zyskała, bo zwiększył się eksport ich towarów. Wszyscy byli zadowoleni, Północ eksportuje, a Południe bierze łatwe kredyty i kupuje towary. Dzięki temu procesowi spadła konkurencyjność gospodarek krajów takich jak Grecja czy Włochy. Dodatkowo fakt ten wzmogła powolna przemiana jednostkowych kosztów pracy.
Kolejnym faktem zagrażającym strefie euro jest konflikt interesów poszczególnych państw. Największe gospodarki Niemiec i Francji mają różne oczekiwania wobec strefy euro. Francja chce rządu gospodarczego a Niemcy chcą zasad. Innym podziałem jest różnica w kulturze, a dokładniej w zaangażowanie. Jedne państwa starają się bardziej i dokładają do innych państw ryzykując swoją reputację i obciążając swoją gospodarkę. Tak więc niektóre państwa wykorzystują fakt, że bogaty sąsiad, jak np. Niemcy pomogą innym słabszym gospodarkom. Dobrym przykładem jest pakiet fiskalny dla Grecji, która boryka się kryzysem i brakiem pieniędzy w systemie bankowym. Kraj ten otrzymał miliardy euro pomocy, która według wielu ekspertów jest po prostu marnotrawiona i źle wykorzystywana. Nastąpił więc poważny kryzys zaufania pomiędzy poszczególnymi członkami strefy euro. Wyjście danego kraju ze strefy dzisiaj nie jest już brane pod uwagę, tak więc politycy europejscy zrozumieli, że Europa jako całość musi działać razem mimo wielu różnić i konfliktu interesów, bo jeśli tego nie uczyni rozpadnie się i straci na znaczeniu w świecie. Sądząc po wydarzeniach z ostatnich miesięcy, można powiedzieć, że euro ocalało i przetrwało kryzys, ale pojawia się pytanie na jak długo. Czas pokaże czy strefa euro poradzi sobie z kolejnymi wyzwaniami i udowodni po raz kolejny swoją siłę i pozycję euro jako czołowej waluty na świecie.

 Źródło: Europejski Bank Centralny, swiat.newsweek.pl

2012-03-12