26 listopada 2024, imieniny obchodzi: Konrad, Leonard, Sylwester

Litwa wprowadziła do obiegu monetę kolekcjonerską "Ukraińska walka o wolność". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Czad, Smok i cyklop

Czad wprowadził do obiegu monetę kolekcjonersksą "Smok i cyklop". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem antycznym. więcej »

Wyspa Niue, Surykatka

Wyspa Niue wprowadziła do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą surykatki. Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Kanada, Arktyczna Kanada

Kanada wprowadziła do obiegu monetę kolekcjonerską "Arktyczna Kanada". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem matowym. więcej »

Tuvalu, Rok Koguta

Tuvalu wprowadziło do obiegu monetę kolekcjonerską upamiętniającą Rok Koguta. Numizmat wybito w Perth Mint w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Mongolia, Pterozaur

Mongolia wprowadziła do obiegu monety kolekcjonerskie przedstawiające Pterozaura. Numizmaty należące do serii "Ewolucja na ziemi" wybito w srebrze oraz złocie wysokiej próby. więcej »

Monety z oblężenia Gdańska w 1577 roku (Przewodnik po numizmatyce polskiej - cz. 4)

	W ostatnim artykule opisaliśmy okoliczności powstania oraz specyfikację monet w oblężeniu Zamościa z 1812 roku. Dla przypomnienia – jest to drugi i zarazem ostatni przykład mennictwa oblężniczego w historii Polski. Pierwszym natomiast są monety z oblężenia miasta Gdańska z 1577. Przyjrzyjmy się nieco bliżej tym monetom.

	Cieszące się szerokimi przywilejami miasto Gdańsk, pozyskanymi jeszcze za czasów Kazimierza Jagiellończyka, nie akceptowało nowowybranego króla Polski – Stefana Batorego. Cieszący się dużą niezależnością gdański patrycjat był solą w oku poprzedniego władcy, Zygmunta Augusta. Podejmował on różnorodne działania mające na celu ograniczenie wpływów gdańskiego patrycjatu na rzecz interesów Rzeczypospolitej. W 1575 roku szlachta wybrała na króla Polski Annę Jagiellonkę, której mężem niebawem został Stefan Batory. Wybór ten jednak kolidował z decyzją ówczesnego interrexa, prymasa Jakuba Uchańskiego, który ogłosił królem Maksymiliana II Habsburga. Przez kolejne 2 lata w całym kraju miała miejsce krwawa pacyfikacja zwolenników Habsburga. Gdańsk również opowiedział się po stronie Habsburgów, licząc na przywrócenie przez nich przywilejów tamtejszemu patrycjatowi. Batory podjął decyzję o przypuszczeniu ataku na miasto Gdańsk, będące w tamtych czasach największą i najnowocześniejszą fortecą w całej Rzeczypospolitej. Gdańszczanie mieli ponadto sojuszników w innych mocarstwach, takich jak Dania, Niemcy. Siły gdańskie liczyły 11 tysięcy jednostek piechoty i 800 jazdy, którymi dowodził Jan Winkelbruch. Armia gdańska zaatakowała wojska hetmana Jana Zborowskiego wiosną 1577. 17 kwietnia doszło do decydującej bitwy pod Lubiszewem, w której wojska hetmana odniosły sukces. W czerwcu armia polska przystąpiła do oblężenia Gdańska. Oblężenie zakończyło się kapitulacją miasta w grudniu 1577.


	Talar oblężniczy wystawiony na 51. Aukcji Warszawskiego Centrum Numizmatycznego z ceną sprzedaży ponad 48 tys. złotych.

	Długotrwałe oblężenie miasta, odcięcie jego mieszkańców od kontaktów ze światem zewnętrznym oraz blokada handlowa zaowocowały decyzją Rady Miasta o wybiciu nowej monety. Na czele reaktywowanej mennicy gdańskiej stanął Kacper Goebel. Monety bite pod jego nadzorem nie posiadały szczególnych znaków menniczych. Na Goebela dość szybko padło jednak podejrzenie o próby oszustwa wobec Rady Miejskiej – zarzucano mu fałszowanie ilości wybitych talarów oraz bicie groszy po zaniżonej próbie srebra. Zbiegłego z Gdańska Goebela zastąpił 14 września Walter Tallemann z Lubeki. Ustalono bicie talarów, półtalarów, groszy oraz szelągów. Monety powstałe przy nadzorze Tallemanna mają znak kawki (ptaka) na rewersie. Za bicie monety złotych natomiast odpowiadał Gracjan Gonsalo z Włoch. Nadzorował on bicie dukatów.

	Monety oblężnicze z 1577 roku na awersie zawierają herb Gdańska, na rewersie natomiast widnieje postać Chrystusa (zastępująca postać formalnego władcy, Stefana Batorego) wraz z napisem „DEFENDE NOS CHRISTE SALVATOR” („Broń nas Chryste Zbawicielu”). Stanowią piękny przykład kunsztu XVI-wiecznych medalierów gdańskich oraz ogromną i jakże rzadką ciekawostkę numizmatyczną, jaką są monety oblężnicze.



	Autor: Marcin Redo
	Zdjęcia: Warszawskie Centrum Numizmatyczne
	2012-10-29