16 stycznia 2021, imieniny obchodzi: Marceli, Włodzimierz, Bernard

Grecja wprowadzi do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą Atenę. Numizmat należący serii "Bogowie Olimpu" zostanie wybity w złocie wysokiej próby. więcej »

Słowenia, 200. rocznica urodzin Janez Puhar

Słowenia opublikowała wizerunki monet upamiętniających 200. rocznicę urodzin Janeza Puhara. Numizmaty zostaną wyemitowane w przyszłym roku w trzech wariantach stempla i nominałów. więcej »

Kolekcjoner, aukcje z Powstaniem Styczniowym

Narodowy Bank Polski wprowadzi w systemie kolekcjoner zapowiedź aukcji dotyczącej dziesięciozłotówki upamiętniającej 150. rocznicę Powstania Styczniowego. Cena wywoławcza monety została ustalona na poziomie 96 złotych. więcej »

Brytyjskie Terytorium Antarktyczne, Pingwin cesarski

Brytyjskie Terytorium Antarktyczne wprowadziło do obiegu monety przedstawiające Pingwina cesarskiego. Numizmaty wybito w Pobjoy Mint w miedzioniklu oraz tytanie. więcej »

Kongo, Goryl

Kongo wprowadziło do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą Goryla. Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem zwykłym. więcej »

Niemcy, Richarda Straussa

Niemcy wyemitują dwie monety kolekcjonerskie prezentującą Richarda Straussa. Numizmaty zostaną wybite w miedzioniklu oraz srebrze wysokiej próby. Poniżej wybranego projektu prezentujemy dwa odrzucone w fazie eliminacji. więcej »

Mennictwo Bolesława Krzywoustego (Przewodnik po numizmatyce polskiej cz. 11)

	Bolesław Krzywousty rozpoczął panowanie w latach 90. XI wieku. Jego ojciec, Władysław Herman podzielił Księstwo Polskie, zachowując teoretycznie władzę zwierzchnią, którą w rzeczywistości sprawował palatyn Sieciech, od którego się uzależnił politycznie. Znane są nawet pojedyncze egzemplarze monet, co do których istnieje teoria, iż zostały wykonane na zlecenie Sieciecha. Na początku XII wieku Bolesław i jego brat Zbigniew zdołali wygnać z kraju palatyna wspieranego przez Hermana, który jednak zmarł już w 1102 roku. Powstały dwa niezależne organizmy państwowe podległe Bolesławowi oraz Zbigniewowi. W wyniku długotrwałych konfliktów wojen domowych władzę w państwie ostatecznie przejął Bolesław, ostatecznie oslepiając brata i skazując go na wygnanie.


	Brakteat, Święty Wojciech z pastorałem stojący na wprost. 50. aukcja Warszawskiego Centrum Numizmatyczne (24-02-2012 r.), cena sprzedaży 143 000 złotych.

	Oślepienie Zbigniewa, które zresztą najprawdopodobniej spotkało się z bardzo negatywną oceną ze strony społeczeństwa, a być może nawet ekskomuniką kościelną, dość mocno rzutuje na dalsze decyzje króla i jego otoczenia politycznego (np. pielgrzymka pokutnicza do opactwa św. Idziego, publiczne pokuty). Jest to również dość istotny element jego życiorysu rzutujący również na współcześnie interpretowaną działalność menniczą władcy. Najstarsze bowiem polskie brakteaty, które powstały właśnie za jego panowania przedstawiają między innymi postać świętego Wojciecha unoszącego dłoń nad klęczącą postacią Bolesława w geście opieki. Brakteat ten zwykł być nazywany brakteatem pokutniczym, w związku z interpretacją, iż przedstawia on księcia w trakcie jednej ze swoich pielgrzymek pokutniczych. Zgodnie z najnowszą interpretacją inspiracją do ich powstania była wizyta Krzywoustego u biskupa Konrada w Magdeburgu. Prawdopodobnie władca otrzymał od duchownego w darze duże brakteaty z wizerunkiem biskupa klęczącego u stóp patrona swojej diecezji. Właśnie po tym wydarzeniu Krzywousty miał wybić własną monetę i zgodnie z tą informacją brakteat ten znany jest dziś pod nazwą „protekcyjny”. Istnieją dwa warianty tego typu brakteata – z głową biskupa spoglądającą na Bolesława oraz dużo rzadszy – z głową biskupa na wprost. Kolejny, dużo rzadszy typ brakteata przedstawia jedynie postać św. Wojciecha w stroju pontyfikalnym i pastorałem w prawej ręce, oraz księgą ewangelii w lewej. W słynnym skarbie z Karczmisk znalezionym przez pewną kobietę podczas prac polowych w 1932 roku znajdowały się 4504 monety, wśród których było 215 brakteatów Krzywoustego w wersji z klęczącym księciem (w tym tylko dwa egzemplarze z głową biskupa na wprost) oraz tylko jeden egzemplarz bardzo rzadkiego typu jedynie z postacią św. Wojciecha.


	Brakteat protekcyjny, Święty Wojciech z pastorałem unosi rękę w geście opieki nad przyklękającym księciem. 52. aukcja Warszawskiego Centrum Numizmatyczne (10-11-2012 r.), cena sprzedaży 12 100 złotych.

	Poza brakteatami znane są oczywiście emisje innej, bardzo ówcześnie popularnej monety – denara (w odróżnieniu od brakteata moneta bita dwustronnie). Pierwsza emisja, znana jedynie z jednego egzemplarza, przedstawia postać rycerza w kolczudze, z proporcem w ręku, na rewersie wizerunek świątyni. Jest to pierwsza polska moneta z legendą – po bokach rycerza widnieje napis BOLEZLAV. Druga emisja denarowa jest najczęściej spotykaną. Przedstawia władcę i napis BOLEZLAVS, na rewersie krzyż równoramienny z inskrypcją. Istnieją również odmiany z napisem DENARIUS i jest to pierwszy w Polsce przypadek określenia nazwy monety w jej legendzie. Wyraz ten prawdopodobnie oznaczał ówcześnie nie tyle konkretny typ monety, co po prostu słowo ogólne „moneta”. Trzecia emisja przedstawia św. Wojciecha unoszącego prawą dłoń i stojącego obok księcia trzymającego włócznię i tarczę. Jest to pierwsza emisja monet ze świętym Wojciechem, którego ówczesny kult na ziemiach Polskich był coraz silniejszy. Ostatni ze znanych denarów Krzywoustego pozbawiony jest legendy i przedstawia walkę księcia ze smokiem.


	Brakteat pokutniczy, książę klęczący przed św. Wojciechem. 7. aukcja Warszawskiego Centrum Numizmatyczne (25-05-1994 r.), cena sprzedaży 3 959 złotych.

	Największym osiągnięciem mennictwa Bolesława Krzywoustego jest bez wątpienia fakt wyemitowania pierwszych w Polsce brakteatów. Były to ponadto jedne z pierwszych emisji w średniowiecznej Europie. Najrzadszy typ z samodzielnie występującą postacią św. Wojciecha znany jest jedynie w kilku egzemplarzach, które podziwiać można głównie w państwowych muzeach. Wystawiony po raz pierwszy na aukcji stacjonarnej w Polsce egzemplarz tego typu brakteata w 2012 roku osiągnął cenę 143 tysięcy złotych (50. Aukcja WCN, poz. nr. 4), przewyższając tym samym znacznie chociażby dobrze wszystkim znany denar Princes Polonie Bolesława Chrobrego (sprzedany w tym samym roku za 81 tysięcy złotych).


	Zdjęcia: Warszawskie Centrum Numizmatyczne
	Autor: Marcin Redo
	2013-07-13