Encyklopedia

Historia Gabinetu Numizmatycznego

Okres Międzywojenny 1924 - 1939
Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości odrodziła się także Mennica Warszawska, zorganizowana już jako Mennica Polska w Warszawie (zob. Kronika Mennicy). Rozpoczynając w 1924 r. produkcję monetarną i medalierską starano się również reaktywować kolekcję numizmatyczną. Jej pierwszym kustoszem został Karol Plage, znany numizmatyk i autor kilku cennych prac o monecie stanisławowskiej i porozbiorowej. Po jego śmierci w roku 1927 stanowisko to objął Władysław Terlecki, który funkcję tę pełnił do wybuchu wojny i podczas okupacji. Terlecki rozwinął szeroko działalność gabinetu i udostępnił go publiczności. Dzięki jego pracy zbiory gabinetu szybko zostały pomnożone przez liczne zakupy, dary oraz depozyty, tak iż w krótkim okresie lat dziesięciu zgromadzono około 30.000 eksponatów. Gabinet Numizmatyczny Mennicy Polskiej był w okresie międzywojennym, poza gabinetami numizmatycznymi Muzeów Narodowych w Krakowie i Warszawie, czołową placówką w dziedzinie numizmatyki.

Lata Wojny i Okupacji 1939 - 1945
Kolekcja numizmatyczna Mennicy zgromadzona w okresie międzywojennym nie zachowała się do naszych dni. W okresie okupacji hitlerowskiej została w większej części zrabowana i wywieziona do Niemiec. Ocalało jedynie około 10% najcenniejszych eksponatów (ok. 3.000 szt.), które dzięki odwadze pracowników Mennicy - kustosza Władysława Terleckiego i Marii Kizewetter udało się wynieść z zakładu, a następnie ukryć na terenie ogrodu Anny Szemiothowej - kustosza Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Narodowego. Okupacja przyniosła ze sobą nie tylko ponowną likwidację zbiorów numizmatycznych Mennicy, ale i samego zakładu. Mennica podzieliła los stolicy i została wysadzona w powietrze przez wycofujące się wojska niemieckie (zob. Kronika Mennicy).

W Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1945 - 1989
Po wojnie wobec niemożności odtworzenia przedwojennego, uniwersalnego zbioru, nową kolekcję ograniczono do wyrobów Mennicy Warszawskiej - od chwili jej założenia za Stanisława Augusta Poniatowskiego do czasów nam współczesnych. Ponowne otwarcie Gabinetu Numizmatycznego dla publiczności nastąpiło w nowej siedzibie Mennicy, przy ulicy Pereca, w dniu 28 kwietnia 1956 roku Już w roku następnym medale Mennicy Państwowej pokazane zostały na Światowej Wystawie Medali Współczesnych w Wiedniu. Od tego momentu Gabinet Numizmatyczny stale uczestniczy w ruchu wystawienniczym prezentując swoje zbiory zarówno na ekspozycji stałej (zob. Ekspozycja stała), jak i na wystawach czasowych w kraju i za granicą.