Encyklopedia

Mennictwo francuskie w okresie Karolingów- państwa Franków

Cechą charakterystycznego mennictwa karolińskiego było stosowanie srebra. Produkcja mennicza miała mieć charakter scentralizowany, podporządkowana ujednoliconym wzorcom monetarnym. Karolingowie dbali o dobrą jakość swoich monet i o ustanowienie trwałych zasad ich emitowania. Taką politykę menniczą zapoczątkował Pepin Krótki, a kontynuowali ją jego następcy przez ponad 100 lat, wprowadzając szereg reform.
Dążenie władców do scentralizowania produkcji menniczej i całkowitego jej sobie podporządkowania znalazło swój wyraz w stemplach monet. W czasach Pepina były one bardzo zróżnicowane, zwłaszcza na stronie odwrotnej. Na stronie głównej starano się ujednolicić sposób przedstawiania monogramu króla i jego tytułu. Za czasów Karola Wielkiego nastąpiło większe ujednolicenie, kiedy to ustaliła się dwurzędowa forma imienia CARO/LVS, prawdopodobnie w wyniku wielkiej reformy Karola Wielkiego z 790 roku.
Centralizację mennictwa widać także w liczbach zidentyfikowanych na monetach nazwach miejscowości. O ile dla czasów merowińskich zarejestrowano 800 nazw, to z czasów Pepina znanych jest tylko 50, a dla Karola Wielkiego po wielkiej reformie ok. 30. W okresie późniejszym liczba nazw miejscowości na monetach znów wzrosła tak, że na denarach Karola Łysego (840-877) doszła do 125.
Zasadniczym elementem strony głównej stempli już od czasów Pepina było imię władcy lub jego monogram, zajmujące całą powierzchnię stempla. Aż do wielkiej reformy są one na ogół pozbawione tytułu królewskiego, który niekiedy występuje jako element samodzielny zastępując imię, czasem zaś towarzyszy na stronie odwrotnej.
Dopiero na zreformowanych denarach Karola Wielkiego o większej średnicy znalazło się miejsce na stałe umieszczenie zarówno imienia jak i tytulatury. Poświęcono im legendę otokową, gdy pole centralne przeznaczone zostało na krzyż. Imię władcy , tym razem w monogramie powtarzano raz jeszcze na stronie odwrotnej, otoczone legendą z nazwą miejscowości. Karol Łysy w 864 roku podał układ treści stempli dość istotnej modyfikacji przenosząc na jedną stronę symbolikę związaną z władcą: monogram i tytulaturę GRATIA DEI REX, a na drugą stronę krzyż i nazwę miejscowości. Typ ten był najczęściej stosowany w zachodniej części monarchii.
Drugi typ monety wprowadził Karol Wielki po swojej koronacji cesarskiej. Na podstawie monet późnorzymskich odnowił on motyw popiersia władcy w wieńcu laurowym. Rewers wyobrażał front świątyni o ostrym dachu i czterech kolumnach między którymi znajdował się krzyż, legenda dookolna XRISTIANA RELIGIO. Ten typ monety stosowałi następcy Karola: Ludwik Pobożny i Lotar. Był on jednak stosowany dość rzadko. Późniejsi władcy łączyli rewers XRISTIANA RELIGIO za awersem ni noszącym już popiersia władcy lecz krzyż. Ten typ ustalił się we wschodniej części monarchii i w Italii.
Waga monet karolińskich ulegała ciągłemu wzrostowi. O ile za Pepina ważyły one 1,2-1,3 g, za Karola Wielkiego 1,7 g, a za Ludwika Pobożnego ok. 1,75g. Wzrost wagi wiązał się z obniżeniem wartości srebra w monecie.