Encyklopedia

Historia walut

Większość z istniejących państw na świecie posiada swój własny pieniądz, swoją walutę, własne znaki pieniężne. Pieniądz wykorzystywany jest jako środek rozliczeniowy do regulowania płatności w danym kraju jak również ma zastosowanie przy rozliczeniu transakcji międzynarodowych. Poza tym pieniądz to miernik wartość.

Cofając się do dawnych lat, najpierw w obiegu pojawił się pieniądz monetarny, czyli najprościej mówiąc kawałek metalu z wybitym oznaczeniem. Początkowo monety były bite z kruszców szlachetnych: złota, srebra, itp. Pierwsze monety pojawił się w Azji Mniejszej w VII w p.n.e. Jednak owalny kształt monet, (podobny do dzisiejszego), nadali w następnym wieku Grecy. Rozpowszechnienie monet spowodowało, że zaczęły być bite przy użyciu miedzi, brązu, mosiądzu. Z czego wynikało, że za dobry pieniądz uważano te, które miały dużą zawartość złota, srebra, a złym pieniądzem były te, które miały dużą zawartość np. miedzi. Więcej dowiesz się w dziale - Historia monet.

Pieniądz papierowy również jest znany od bardzo dawna. W Europie znaki pieniężne zastępujące monety pojawiły się w późnym średniowieczu, głównie podczas wojen i oblężeń, gdyż wówczas brakowało pieniądza kruszcowego. Dlatego płacono np. żołd ostemplowanymi kawałkami skóry lub papieru z przyrzeczeniem wymiany w przyszłości na monety. Na rozpowszechnienie się pieniądza papierowego olbrzymi wpływ miało powstanie instytucji depozytowych, banków, itp. Więcej o historii pieniądza w naszej prezentacji.

Zarówno monety i banknoty funkcjonują w świecie obok siebie. Bilon jest używany do regulowani drobniejszych płatności, natomiast banknoty zazwyczaj prezentują większą siłę nabywczą i mają zastosowanie przy operacjach o większej wartości. Jednak większość operacji wykonywanych jest przy udziale pieniądza bezgotówkowego na przykład w postaci kart płatniczych. Opowiedzenie o wszystkich obecnie istniejących banknotach i monetach na świecie zajęło by sporo czasu. Dlatego postaramy się opisać jedne z najważniejszych. Zacznijmy od dolara amerykańskiego.

Waluta Stanów Zjednoczonych stawiana jest na pierwszym miejscu, gdyż od dziesięcioleci pełni on rolę pieniądza światowego. Stała się ona w większości krajów podstawową walutą rozliczeń międzynarodowych czy też miernikiem wartości. Monety dolarowe emitowane są od 1793 roku, natomiast papierowy pieniądz pojawił się od 1861 r.

Przez ponad 200 lat monety dolarowe były bite ze złota, srebra lub innych metali oraz  ich stopów np. były miedziane pół i dwucentówki, niklowe dwucentówki, itp. Jednak przez wszystkie te lata podstawowymi nominałami pozostawały bez zmian: 1, 5, 10, 25, 50 centów, oraz 1, 5, 10 i 20 dolarów. Z kolei banknot USD drukowany jest na szlachetnym bezdrzewnym papierze. Technologia produkcji jest ściśle strzeżona, gdyż może mieć zastosowanie przy fałszowaniu pieniądza. Prawdopodobnie papier, na którym są produkowane dolarówki składa się w 75% z włókna bawełnianego, a w 25 proc. z włókna lnianego. Początkowo emisji banknotów dokonywało ponad 8000 banków drukujących ok. 5 tys. rodzaju banknotów. Czego wynikiem był mnogość różnych portretów na banknotach i różna kolorystyka. W 1914 r. utworzonych zostało 12 banków federalnych i one obecnie mają prawo do produkcji pieniądza.

Historia banknotów dolarowych można podzielić na okresy, w których były emitowane banknoty o różnych wymiarach i o różnej szacie graficznej. Od 1928 ujednolicono wygląd banknotów. Zmniejszył się ich rozmiar. Awers, czyli przód banknotu otrzymał kolor czarny. Tylna część, rewers jest w kolorze zielonym. Ujednolicone zostały wizerunki mężów stanów oraz przypisano tym portretom określone nominały. Ciekawostka jest to, że pocierając zieloną stroną banknotu o kartkę, na papierze pozostaje zielony ślad. Bowiem banknoty są drukowane przy użyciu zielonej niewysychającej farby, która (według nieoficjalnych informacji) jest produkowana między innymi z pyłku ze skrzydeł motyli żyjących w Gujanie. Ze względu, że dolar jest pieniądzem światowym koniecznie musi być dobrze zabezpieczony przed fałszerstwem. Zabezpieczeniem takim są między innymi różnokolorowe włókna ochronne,  zatopione w papierze, wspomniana zielona farba na rewersie, mikrodruki i wiele innych.

Innym pieniądzem aspirującym do miana waluty światowej jest euro. Obecni możemy nazwać ten pieniądz walutą europejską, gdyż posługują się nią, na co dzień członkowie strefy euro, czyli 12 państw spośród 25 krajów unii. Trzy państwa z własnej woli są poza strefa, ale to nie oznacza, że w tych krajach, jak i w innych nie można dokonać transakcji przy użyciu banknotów czy monet euro. Przykładem jest nasz kraj, choć faktycznie oficjalnym środkiem płatniczym jest złoty nie ma przeszkód w niektórych punktach dokonać płatności w euro.

Banknoty i monety euro są w obiegu w sumie od niedawna.  Na rynkach finansowych rozliczenia w euro dokonywane były od 1999 roku, ale były to tylko operacje bezgotówkowe. W fizycznej postaci zaczęły funkcjonować od 1 stycznia 2002 roku. Euro zastąpiło waluty narodowe 12 krajów Unii Europejskiej. Obecnie nowi członkowie unii, w tym i Polska pragną jak najszybciej wprowadzić wspólną walutę.

Co przedstawiają banknoty Euro? Otóż na poszczególnych nominałach znajdują się style architektoniczne Europy, czyli na przedniej stronie banknotu prezentowane są bramy i okna, natomiast na odwrotnej stronie widoczne są mosty. Monety zaś mają wspólne dla krajów Unii Europejskiej awersy, które przedstawiają mapę zjednoczonej Europy. Rewersy pozostały do dyspozycji każdego z krajów unii. Otóż tą stronę bilonu każdy z krajów unii mógł zaprojektować samodzielnie. Euro zostało zabezpieczone przed możliwością podrobienia poprzez drukowanie banknotów na papierze zawierającym włókna bawełniane, włókna fluorescencyjne święcące w świetle ultrafioletowym, znaki wodne, znaki optyczne. Poza tym użyto do ich produkcji specjalnej farby, wtopiono w banknot nitkę zabezpieczającą oraz wiele innych zabezpieczeń. Więcej o zabezpieczeniach w naszej prezentacji.