Encyklopedia

Historia funta szterlinga

We wczesnym Średniowieczu walutą Wysp Brytyjskich były drobne srebrne monety: pensy (ang. penny, pennies). Początkowo funt był miarą wagi, około 0,37 kg. W XII wieku król Henryk przyjął za podstawowa jednostkę rozrachunkową funt srebra wysokiej czystości, w codziennym użytku pozostały jednak pensy, których wartość ustalono na 1/240L. Znak L, używany jako symbol funta, pochodzi od łacińskiego terminu libra (funt). Z czasem inflacja sprowadziła pensa do roli drobnego pieniążka, zaś rolę waluty przejął funt szterling. Pochodzenie drugiej części tej nazwy jest niejasne, wg niektórych naukowców pochodzi ona od Easterling, jak w średniowiecznej Anglii nazywano kupców z niemieckiej Ligi Hanzeatyckiej. Pierwsze monety jednofuntowe, zresztą nie ze srebra, ale ze złota, wybito dopiero w 1489 za panowania Henryka VII.  

W 1717 roku wartość funta szterlinga została związana, początkowo nieoficjalnie, ze złotem. Tak zwany standard złota obowiązywał w Zjednoczonym Królestwie, podobnie jak w innych krajach, aż do 1919 roku, podważyły go dopiero wydatki związane z pierwszą wojną światową (1914-1918). Po wojnie Brytyjczycy usiłowali przywrócić standard złota w 1926 roku, próba ta jednak załamała się w czasie Wielkiego Kryzysu w 1931 roku. 

Niegdyś funt dzielił się na 20 szylingów, każdemu szylingowi odpowiadało 12 pensów. Czyli 1L to 240 pensów. Dopiero od 1971 roku Brytyjczycy przeszli na system dziesiętny: 1 funt = 100 pensów. Na przestrzeni dziejów na Wyspach Brytyjskich używano różnych określeń na nominały monet. Jeden funt, czyli 20 szylingów, zwykle nazywany był suwerenem. Nieco więcej warta była jedna gwinea, czyli 21 szylingów. W 1544 roku, za panowania Henryka VIII rozpoczęto bicie wzorowanej na czesko-niemieckich talarach koron, wartych dokładnie pięć szylingów. Po reformie "dziesiętnej" w 1971 roku nazwa korona przeszła na monety pięciofuntowe. Od  1848 do 1971 używano też brytyjskich florenów, odpowiadających dwóm szylingom czyli 1/10 funta. Była to więc pierwsza brytyjska moneta w systemie dziesiętnym. Dla drobnych sprawunków przydatne były pół pensówki i ćwiartki.