Encyklopedia

Złote monety uncjowe

Złote monety uncjowe emitowane są przez NBP w celach tezauracyjnych (tezauryzacja to gromadzenie i przechowywanie pieniędzy lub kruszców) lub inwestycyjnych. Są to monety przedstawiające Bielika, zawierające 1/10, 1/4, 1/2, oraz 1 oz. (ang. ounce, oz. – uncja, 1 oz. ≈ 28,3495 g, w handlu metalami szlachetnymi stosuje się uncję trojańską [t oz] lub inaczej jubilerską, 1 t oz = 31,1035 g) czystego złota o próbie .9999.

Są one pakowane w specjalnie zabezpieczone opakowania plastikowe (tzw. CertiCard), do których dołączone są foliowane certyfikaty, zawierające dane techniczne monety wraz z krótkim opisem. Dość często, zwłaszcza wśród inwestorów lub kolekcjonerów funkcjonuje potoczna nazwa tych monet – "Bieliki" lub "orły Bieliki".

Monety, które emitowane są w celach inwestycyjnych, czyli takie jak "Bieliki", nazywane są monetami lokacyjnymi lub bulionowymi. Do tych najbardziej znanych należą monety: emitowane w RPA Krugerrandy, kanadyjskie Liście Klonowe (Maple Leaf) czy amerykańskie 20-dolarówki. Tego typu monety bite są z różnych metali szlachetnych, najczęściej ze złota, platyny i srebra. Ich cechą charakterystyczną jest to, że nie są zwykle wprowadzane do powszechnego obiegu (choć są wyjątki), nakłady (wielkość emisji) nie jest z góry ograniczona, a ich ceny zależą od kruszcu z jakiego zostały wybite i aktualnej ceny tego kruszcu na brytyjskiej giełdzie London Stock Exchange i rynkach światowych

Sprzedaż monet z Bielikiem prowadzą kasy kolekcjonerskie w 16 Oddziałach Okręgowych NBP w całym kraju. Nie są wymagane ani wcześniejsze zapisy na te monety i nie obowiązują specjalne procedury przy ich sprzedaży. Jednak osoby, które chciałyby jednorazowo dokonać zakupu złotych monet na sumę przekraczającą 15 000 euro powinny posiadać przy sobie dowód osobisty, który posłuży do sporządzenia niezbędnego protokołu sprzedaży.

Warto również wiedzieć, że popularne złote sztabki lokacyjne nie są w NBP sprzedawane. Bank centralny prowadzi natomiast skup złota w postaci sztabek lub monet. Wśród najczęściej występujących monet skupowanych w NBP są monety o nominałach 20 i 10 $ USA, 10 i 5 rubli, a także sztabki 100 g, a ceny skupu monet i sztabek zależą od ich stanu jakościowego.

Chętni, którzy chcieliby ulokować swój kapitał w złocie mogą również kupować emitowane przez NBP złote monety kolekcjonerskie. Są one emitowane z okazji ważnych wydarzeń historycznych, rocznic lub świąt a także w celu upamiętniania wybitnych postaci.

Monety złote najczęściej mają nominał 100 zł lub 200 zł. Najczęściej, razem ze złotymi, bite są – w jednym cyklu tematycznym – również monety srebrne (o nominałach 10 zł lub 20 zł) oraz wykonane ze stopu Nordic Gold (2 zł). Wielkości emisji złotych monet kolekcjonerskich zwykle są z góry ustalone, choć bywają one zwiększane lub zmniejszane w nadzwyczajnych sytuacjach, np. większego zainteresowania ze strony kolekcjonerów.

Ceny monet kolekcjonerskich podawane są na kilka tygodni lub dni przed data emisji w planach emisyjnych. To dlatego, że specyfika ich produkcji (są bite tylko raz, nakład jest z góry określony) jest jeszcze ściślej związana z bieżącą ceną tego kruszcu, tak jak i monet lokacyjnych, na rynku złota na świecie.

Złote monety kolekcjonerskie, podobnie, jak i "Bieliki", sprzedawane są w kasach kolekcjonerskich w Oddziałach Okręgowych. Są sprzedawane do wyczerpania nakładów przeznaczonych na poszczególne oddziały. Tam również należy zdobywać informacje o dostępności konkretnych monet.