Encyklopedia

Monety i kolekcjonerstwo

Oprócz banknotów i monet, które codziennie widzimy w naszych portfelach (tzw. obiegowe) Narodowy Bank Polski emituje również monety kolekcjonerskie i banknoty (emisja 16.10.2006 pierwszego banknotu kolekcjonerskiego "Jan Paweł II"). Mogą one stanowić doskonały początek przy rozpoczęciu gromadzenia unikalnych zbiorów numizmatycznych.

Monety kolekcjonerskie są emitowane przez Narodowy Bank Polski i są prawnym środkiem płatniczym. Jednak ich nakład, czyli liczba wypuszczonych na rynek sprawia, że ich wartość z czasem rośnie. Czyli z upływem czasu można otrzymać za taką monetę więcej (a czasami kilkakrotnie więcej), a niżeli wskazuje na to nominał. Dzieje się tak również dlatego, że monety kolekcjonerskie są wykonywane z metali szlachetnych  - złota, srebra, platyny (często także inne materiały, jak np. bursztyn, ceramika). Dlatego ich cena już w momencie kupna w NBP jest wyższa (czasami kilkukrotnie wyższa, np. w przypadku monet złotych) niż widniejący na monetach nominał. Jednak nabywcy takich monet nie zamierza nimi płacić np. w sklepie - kolekcjonują je ze względu na ich wartość, wartości artystyczne i piękno lub traktują je jako lokatę kapitału. Ceny monet kolekcjonerskich rosną szybciej im mniejszy mają nakład.

Monety te są przeznaczone do sprzedaży w kraju i zagranicą. Celem emisji monet przez NBP jest upamiętnienie ważnych wydarzeń, przypomnienie o obchodzonych rocznicach, czy też zaprezentowanie postaci, która odegrała ważną rolę w historii Polski lub świata.

Pierwsze emisje monet o charakterze kolekcjonerskim zostały zapoczątkowane w latach sześćdziesiątych. W tej chwili NBP emituje monety w kilku seriach: "Poczet królów i książąt polskich", "Polscy podróżnicy i badacze", "Zwierzęta świata", "Zabytki kultury materialnej w Polsce" (dawniej: "Zamki i pałace w Polsce"), "Sport" , a także różne monety o tematyce okazjonalnej.

Technika bicia monet złotych (na zdjęciu z lewej: rewers złotej monety z wizerunkiem Jana Pawła II - "Jan Paweł II 1920-2006" o nominale 100 zł) i srebrnych (na zdjęciu z prawej: rewers srebrnej monety z hologramem z serii "Polski rok obrzędowy - Noc świętojańska" o nominale 20 zł) oparta jest na stemplu lustrzanym, czyli moneta wybita tą techniką ma idealnie wypolerowane (lustrzane) tło i matowy rysunek. Każda moneta kolekcjonerska pakowana jest w plastikową kapsułę, a każda moneta złota - dodatkowo, ze względu na ich wysoką wartość - posiada certyfikat z danymi technicznymi monety.

Poza tym produkowane są również złote monety uncjowe, które zawierają 1/10, 1/4, 1/2, oraz 1 oz. czystego złota (oz. -1 uncja = 31,1035 g.) (są to tzw. monety lokacyjne). Na monetach jest przedstawiony wizerunek orła bielika. Są również w specjalny sposób pakowane: w specjalnie zabezpieczone opakowania plastikowe (tzw. CertiCard), do których dołączone są foliowane certyfikaty, zawierające dane techniczne monety oraz krótki opis. Warto wiedzieć przy okazji tych moneta, że uncja równa jest 1/12 częścią tzw. funta Troy - starej angielskiej jednostki ciężaru, używanej powszechnie przez kraje anglosaskie, na oznaczenie ciężaru metali szlachetnych. 1 uncją złota można pokryć powierzchnię 30 m². Poza tym z tego samego ciężaru złota można zrobić na przykład nić od długości 90 km.

Nabycie monet o próbie .9999 może - i najczęściej dla takich celów są one kupowane - stanowić lokatę kapitału. Ich wartość jest zmienna i zależy od notowań złota na Giełdzie Londyńskiej, kursu dolara i kosztów produkcji.

Oprócz wyżej wymienionych monet NBP emituje monety o nominale 2 zł wybite zwykłym stemplem zwykłym bezniklowego stopu miedzi tzw. Nordic Gold. Monety te są bardzo chętnie kupowane i zbierane przez kolekcjonerów, ale nie są i nie powinny być nazywane monetami kolekcjonerskimi. Metal z jakiego są one produkowane nie jest metalem szlachetnym, ich cena jest równa nominałowi (2 zł) i są wykonywane stemplem zwykłym. Aktualnie NBP emituje serię "Historyczne miasta Polski" - kontynuacje serii "Herby Województw" - której monety są monetami NG (Nordic Gold), ponadto większość emisji monet kolekcjonerskich jest uzupełniana monetą NG.

Każda osoba fizyczna może nabyć monety kolekcjonerskie w każdym oddziale okręgowym NBP na terenie całego kraju. Sprzedaż również prowadzi bank PKO BP oraz wyspecjalizowane firmy numizmatyczne.