Encyklopedia

Historia waluty afgańskiej

Nazwa kraju funkcjonuje dopiero od połowy XVIII w., gdy plemię Afganów zapanowało nad innymi plemionami. Słowo "Afgan" jest literacką przeróbką dawnej własnej nazwy "Pachtun". Od nazwy kraju wywodzi się też afgan - kobierzec pochodzący z Azji Środkowej.

Pierwsze monety pojawiły się w Afganistanie w V w. p.n.e., gdy ziemie te należały do imperium Achemenidów (dynastia perska 550–330 p.n.e.).

Panowanie Aleksandra Macedońskiego (356-336 p.n.e.) wywierało przez kilka stuleci wpływ na wzór obiegowych monet, wywodzący się z inspiracji greckich i indogreckich, a bitych w hellenistycznym królestwie Baktrii. Po Macedończykach panowali Scytowie, Partowie i Kuszanowie. Scytowie opatrywali swoje monety inskrypcjami po grecku i w hindi (społeczność ??w Indiach głosząca hinduizm jako wieczną religię). Za panowania Kuszanów i ich następców Sasanidów, monety srebrne bito przeważnie z postacią króla na awersie i kuszańskim bogiem na rewersie. Nad głową króla umieszczono motyw nimbu (rodzaj aureoli – świetlisty otok wokół głowy). W X w. na terenie Afganistanu odkryto duże złoża srebra, z którego dwanaście mennic produkowało islamskie monety. Kolejne panowanie Turków od XIII w., a następnie Mongołów wprowadzało nowe rodzaje monet.

W 1747 r. Afganistan uzyskał niepodległość. Ahmad Szah Durrani (1724-1773), uważany za ojca pierwszego państwa afgańskiego, został królem w 1747 r., po śmierci perskiego władcy Nader Szaha Durrani. Bił on monety miedziane, srebrne i złote ze wzorem Wielkiego Mongoła z Indii. Wówczas system monetarny stanowił 1 Rupess równy 10 Afghani.

Pierwsze banknoty ukazały się w latach 1919-1920. W 1925 r. wprowadzono system dziesiętny (1 afghani – 100 pul, 1 amani – 20 afghani). Zaczęto emisję monet z niklowanej stali lub aluminium. Termin „pul” lub „pulo” jako monety miedzianej zapożyczony został od Tatarów. Pierwotna treść tej nazwy dotyczyła worka, w którym znajdowała się określona dokładnie liczba rzymskich miedziaków, stanowiąca jednostkę wartości. Po zamachu stanu w 1973 r. waluta ulegała dwukrotnym zmianom. Motywem banknotów współczesnych są ważne budowle, pomniki, sceny z życia, krajobrazy. Banknoty opisuje się (litery i cyfry) w języku paszto (narodowy język afgański) i łacińskim.