Encyklopedia

Historia waluty tajlandzkiej

Początki Tajlandii łączą się z migracją z południowo-zachodnich Chin plemienia Tajów, które opanowało górne dorzecze Menamu (obecnie terytorium Tajlandii).

Na początku XIII w. w dorzeczu górnego Menamu powstało królestwo Sukhotaj przekształcone w 1350 r. w państwo Ajuthaję. Do 1939 r. oraz w latach 1946–1949 Tajlandię określano nazwą Syjam (w polskim nazewnictwie do 1974 r.).

Od XIII w. (przez kilka stuleci) w Tajlandii używano monety w kształcie pierścienia wycinanego z kwadratowych lub zaokrąglonych prętów. Kontakty tego kraju z Europą zaczęły się rozwijać, gdy król Mongkut Rama IV (1851–1868) otrzymał w prezencie od brytyjskiej królowej Wiktorii prasę menniczą. Bito nią monety ze srebra, kolejne z brązu, cyny, miedzi i złota. Z jednej strony monety umieszczono czakri (symbol religijny Dalekiego Wschodu związany z generałem Czao Phya Czakri – założycielem dynastii Rama w 1782 r.) i królewskiego słonia, a po drugiej stronie

W 1887 r. król Chulalonkorn (Rama V) wprowadził na pierwszej stronie monety swoją podobiznę. Oryginalnym rozwiązaniem było stosowanie, na przełomie XIX i XX w., krążków porcelanowych jako monet,. Początkowo krążki te – żetony – używane były przez chińską arystokrację w Syjamie w grze mah-jong (odmiana dzisiejszego domina). Właściciele kasyn wymieniali żetony na pieniądze. Z czasem uznano je za prawny środek płatniczy w dzielnicach miast, posiadających centra gier. Część żetonów miała inskrypcje gwarantujące wymienialność na złoto.

Współczesny system monetarny Tajlandii (1 baht = 100 satang) funkcjonuje od 1898 r. Wprowadzono wówczas system dziesiętny o nominale ½, 2, 5, 10, 20 satang. Monety dekorowano symbolem trzech słoni. Monety z lat 1908–1945 miały w środku okrągły otwór otoczony pierścieniem ze wzorem czakry w formie koła ze szprychami – emblemat dynastii Czakri. Po 1946 r. umieszczono na awersach monet portret władcy – samego lub z ojcem, a na rewersie herb królewski lub świątynię, ptaka garudę (tajskie godło narodowe – legendarny ptakopodobny stwór). Garuda to znacznych rozmiarów pół człowiek, pół orzeł, zwany przez Tajów ptakiem życia.

Na współczesnych banknotach i monetach widnieje portret króla Bhumibola Adulyadeja Ramy IX. Mają znaki wodne, paski (tzw. nitki) z mikrodrukiem, znaki recto/verso, a wyższe nominały – hologramy w formie wstążki. Tajlandia, jako pierwsza na świecie (1853 r.), emitowała banknot przeznaczony dla niewidomych – z oznaczeniami w alfabecie Braille`a,. Na uwagę zasługuje okolicznościowy banknot o nominale 60 baht w kształcie kwadratu. Został wydany z okazji 60. urodzin króla Ramy IX i sprzedawany po 100 bahtów. Różnica powstała między nominałem a ceną sprzedaży została przeznaczona na cele charytatywne.