Encyklopedia

Historia waluty Indii

Przez cały okres starożytny do średniowiecza, począwszy od okresu kultury Harappy (ok. 2500 p.n.e.–1550 r.) ludność dzisiejszych Indii przyjęła jako podstawowy środek płatniczy zboże. Gospodarka pieniężna zaistniała w Indiach dopiero za czasów Buddy. Pierwszymi monetami były płaskie płytki srebra lub brązu, nieregularne w kształcie, z dosyć dokładną wagą, bez inskrypcji.

Waluta: 1 rupia indyjska = 100 pajsa (starożytny indyjski miernik wartości w handlu - srebro).

Republika Indii, Bharatiya Ganarajya, państwo w Azji obejmujące Płw. Indyjski oraz wyspy Lakszadiwy, Andamany i Nikobary.

Przez cały okres starożytny do średniowiecza, począwszy od okresu kultury Harappy (ok. 2500 p.n.e.–1550 r.) miejscowa ludność przyjęła jako podstawowy środek płatniczy zboże. Płaciła nim podatek gruntowy stanowiący określoną część płodów zbieranych z pola. Królewscy urzędnicy odmierzali na klepisku ziarno przywożone do spichrzów królewskich. W tym okresie również rozwinął się handel wymienny. Dotyczył sprowadzanego z Persji i Afganistanu srebra, turkusu, lapisu lazuli oraz miedzi, a także wywożonej bawełny, po raz pierwszy używanej na świecie przez ludność Harappy.

Innym darem dla świata był drób, który dotarł przez Birmę do Chin. W kolejnym okresie półkoczownicze plemiona – Arjowie (pochodzenie nazwy kraju – źródłosłów - Eure) zawładnęły terytorium Indii. Arjowie prowadzili gospodarkę pastersko-rolniczą. Główne znaczenie odgrywało w niej bydło, które było rodzajem rozliczeń pieniężnych. Wartość przedmiotu przeliczano w sztukach bydła Nawet kapłan świątyni za swoje usługi był wynagradzany bydłem.

Gospodarka pieniężna zaistniała w Indiach dopiero za czasów Buddy. Pierwszymi monetami były płaskie płytki srebra lub brązu, nieregularne w kształcie, z dosyć dokładną wagą, bez inskrypcji. Posiadały kilka odciśniętych znaków, prawdopodobne godła królów i symbole kontrolne miejscowych kupców i urzędników.

 Tak wygląda pierwsza udokumentowana moneta indyjska. Pochodzi z ok 6-7 wieku p.n.e.. Były wykonywane najczęściej ze srebra, techniką odciskania stempla. Inskrycje, symbole na niej to prawdopodobnie wizerunek symbolizujący niedźwiedzia.

Monety z opisem bito w Indiach dopiero w II w p.n.e. Najstarszymi monetami złotymi były monety z I w n.e. W okresie panowania królów grecko-baktryjskich (III w. p.n.e.) bito monetę niklową. Satawahanowie z Dekanu używali monety z ołowiu. Bito tez monety z różnorodnych stopów.

Małe rachunki regulowano muszelkami warataka, które jeszcze niedawno były podstawową monetą ludzi ubogich w Indiach. Na rynku w obrocie spotykało się też znaczne ilości obcych znaków pieniężnych. Popularnym zwyczajem rozpowszechnionym wśród władców średniowiecznych było sypanie monet wśród tłumu z okazji różnych uroczystości. Poza koronacyjnym przypadkiem był wjazd sułtana Tugluka do Delhi w 1334 r. opisany przez Ibn Battut´ w książce "Osobliwości miast i dziwy podróży": "Szły przed sułtanem słonie przystrojone chorągwiami. Na słoniach zaś umieszczono małe katapulty i gdy zbliżał się sułtan do miasta, wyrzucono z nich dinary i drachmy między zgromadzony tłum. I wtedy tysięczne rzesze ludzi, stojąc przed sułtanem, poczynały zbierać owe monety, które na całej drodze do pałacu rozrzucano". Do dzisiaj również w Polsce spotyka się zwyczaj rozrzucania drobnych monet wokół nowożeńców z okazji ślubu.

Pierwsze banknoty z portretem królowej angielskiej ukazały się w 1864 r. wydane przez Brytyjski Zarząd w Indiach. Bank Indyjski rozpoczął emisje własnych narodowych banknotów w 1949 r. (republika federacyjna od 1950 r.).

Na współczesnych banknotach (fotografia obok) umieszcza się portret M. K. Gandhi i kapitel, który wieńczył niegdyś kamienną kolumnę o wysokości ponad 15 metrów wzniesioną w Sarnath, w miejscu, w którym Budda wygłosił swoje Pierwsze Kazanie. Umieszczono na niej edykty Asioki, ogłaszające go sprawiedliwym władcą świata. Kapitel ten z czterema lwami patrzącymi na północ, południe, wschód i zachód stanowi od 1948 r. godło Republiki Indyjskiej.