Encyklopedia

Cesarstwo Rzymskie - system monetarny od czasów Cesarza Oktawiana (27 p.n.e - 14 n.e.)

• Aureus - moneta złota  20 mm, 7,85 g. (1 aureus = 25 denarów).
• Złoty Kwinar (łac. AV Quinarius) - złota  15 mm, 4,0 g (1 kwinar = 12,5 denarów).
• Denar (Denarius) - srebrna  19 mm, 3,8 g. (1 aureus = 25 denarów, 1 denar = 16 asów).
• Srebrny Kwinar (AR Quinarius) - 15 mm, 2,0 g (1 sr. kwinar = 8 asów).
• Sestercja lub Sesterc (Sestertius) - moneta brązowa 25-35 mm, 25-30 g (1 sestercja = 4 asy).
• Dupondius - moneta brązowa 28 mm, 12 g (1 dupondius = 2 asy).
• As - moneta miedziana 24-28 mm, 11 g - moneta podstawowa w systemie.
• Semis - moneta brązowa lub mosiężna 18 mm, 3-4 g  (1 semis = 1/2 asa).
• Kwadrans (Quadrans) - moneta miedziana 15 mm, 3 g (1 kwadrans = 1/4 asa).
• Uncja (Uncia) - moneta miedziana poniżej 15 mm (1 uncja = 1/12 asa).

Legionista otrzymywał rocznie 228 denarów czyli nieco ponad 9 aureusów.

Kryzys finansowy Rzymu po wielkim pożarze miasta w 64 r.n.e. za czasów Cesarza Nerona spowodował zmniejszenie wagi (i wartości) aureusa do 7,2 g złota a denara do 3,2-3,5 g srebra.

System ten funkcjonował do roku 215 n.e. kiedy to Cesarz Karakalla wprowadził denominację i nową, popularną obecnie monetę: Antoniniana (

) (1 antoninian = 2 denary), z charakterystyczną głową aktualnego cesarza w koronie radialnej (promienistej) - symbolu Boga Słońca (

). Antoninian był początkowo srebrny  (20-22 mm, 5,5 g) a potem, wraz z postępującą inflacją, ilość srebra w monecie stopniowo malała na korzyść brązu aż do 5 % w 294 r.n.e kiedy to cesarz Dioklecjan wprowadził kolejną denominację rzymskiego pieniądza.

Cytuję za Jerzym "Monety" Chałupskim:

: antoninian cesarza Filipa Araba (244-249 n.e.). Av: IMP M IVL PILIPPVS AVG, głowa w prawo w koronie promienistej, Rev: VICTORIA AVG, Wiktoria z wieńcem i palmą idąca w prawo.