Encyklopedia

Starzeński, Edmund

Edmund Starzeński (hrabia, +1900?) wybitny kolekcjoner, starożytnik oraz mecenas sztuki. Chętnie wspierał literatów oraz artystów; w swoim domu w Mogilnicy (d. pow. Trembowla) gościł niejednokrotnie wybitne osobistości drugiej polowy XIX w. m.in. Henryka Sienkiewicza, Andrzeja i Wojciecha Grabowskich, Karola Brzozowskiego, Ordona oraz Władysława Bełzę. Działalność kolekcjonerska E. Starzeńskiego datuje się co najmniej od ok. 1861 roku. Zbierał pamiątki narodowe, archiwalia, różnego rodzaju "starożytności", zabytki etnograficzne oraz okazy przyrodnicze. W skład kolekcji wchodziły również zabytki archeologiczne pochodzące z odkryć na terenie wschodniej Galicji. Sam E. Starzeński przedsięwziął wykopaliska w Mogilnicy w 1878 roku.

W roku 1887 E. Starzeński przeniósł swoją siedzibę do Kołomyi. Tam urzeczywistnił długoletnie zamiary udostępnienia swych zbiorów "szerszej publiczności" i w 1892 roku doprowadził do otwarcia prywatnego Muzeum Pokuckiego. Instytucja ta umiejscowiona w willi hrabiego składała się z dwóch części - właściwego Muzeum oraz biblioteki. Niestety muzeum nie cieszyło się dużą frekwencją zwiedzających. Zniechęcony tym E. Starzeński przekazał ok. 1900 roku zbiory synom. Muzeum zostało wkrótce zamknięte, a w 1909 roku wdowa po Edmundzie Bronisława z Ogończyk Sidorowiczów - Starzeńska przekazała część zbiorów na rzecz Muzeum Narodowego w Krakowie.

Dar Starzeńskich obejmował kilka tysięcy obiektów, w tym pamiątki narodowe, dokumenty, zabytki malarstwa, rzeźby oraz zabytki etnograficzne.