Encyklopedia

System walutowy

System walutowy - zespół norm prawnych, reguł, zasad i zwyczajów okreąlających warunki i regulujących sposoby funkcjonowania pieniądza w transakcjach międzynarodowych.

Wyrównia się krajowe (narodowe) systemy walutowe oraz międzynarodowy system walutowy.

Te pierwsze są tworzone i dostosowywane do potrzeb gospodarki na mocy decyzji właściwych organów władzy państwowej i określają przede wszystkim zasady kształtowania kursów walutowych, warunki i zakres wymienialności waluty krajowej na waluty obce oraz reguły obrotu walutami obcymi na obszarze kraju.

Międzynarodowy system walutowy kształtuje się w wyniku dwu- lub wielostronnych umów międzypaństwowych, często z udziałem międzynarodowych organizacji finansowych lub jako rezultat praktycznych doświadczeń uczestników światowego obrotu gospodarczego. W warunkach istnienia odrębnych systemów pieniżnych i walutowych w poszczególnych krajach zachodzi konieczność regulowania stosunków walutowych między krajami, w tym przede wszystkim ustalania kursów walut, zasad wyrównywania bilansów płatniczych i tworzenia pieniądza międzynarodowego.

Do I wojny światowej powszechny był system waluty złotej o stałej wartości zewnętrznej (opartej na parytecie złota), doskonale ułatwiający wymianą międzynarodową, wyrównywanie bilansów i stosunki kredytowe. W okresie międzywojennym obok systemu waluty złotej pojawił się, zwłaszcza w Europie, system waluty dewizowo-złotej, w której oszczególne państwa prowadzą niezależną politykę walutową, utrzymują jednak stałe kursy walutowe (nadal oparte na parytecie złota), a nierównowagą bilansu płatniczego finansują z rezerw utrzymywanych obecnie nie tylko w złocie, ale także w walutach wymienialnych na złoto.

System waluty dewizowo-złotej funkcjonował także w latach 1944-1971 (system z Bretton Woods, gdzie na konferencji międzynarodowej utworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju) dzięki utrzymaniu w tym czasie przez Stany Zjednoczone wymienialności dolara na złoto w obiegu międzynarodowym.

W 1976, w wyniku uprzedniej rezygnacji z wymiany dolarów na złoto, MFW wprowadził wielodewizowy system walutowy. Zniesiono parytet złota, jego ceną urzędową i stałe kursy walut, rozszerzono natomiast stosowanie w rozliczeniach MFW specjalnych praw.