Encyklopedia

Piastr

Piastr, piaster, piastra – moneta używana w kilku krajach Bliskiego Wschodu, współcześnie tamtejsza jednostka monetarna, spotykana tam także pod nazwami gurusz, kurusz, kirsz. Piastrami nazywano też hiszpańskie i południowoamerykańskie peso. Była to także nazwa waluty Indochin Francuskich i grubych monet bitych na Dalekim Wschodzie.

Piastr pojawił się w 1687 w imperium osmańskim jako srebrna moneta (odpowiadająca talarowi) zwana gurusz o wadze początkowo 19,24 g, równa 40 para. Ulegał szybkiej dewaluacji, stając się monetą bilonową (w 1810 roku ważył już tylko 4,65 g). Od 1908 piastr równy był 1/100 funta tureckiego (liry tureckiej), a bito go w Turcji do 1928 (do 1981 bito jego wielokrotności w złocie). Od 2005 kurusz stanowi 1/100 liry tureckiej.

Obecnie piastr (występuje także pod nazwą kirsz) używany jest jako drobna moneta w:

• Egipcie (od 1916, wartość 1/100 funta egipskiego i 10 millemów)
• Sudanie (początkowo bity w czasie powstania Mahdiego w latach 1885-98, wprowadzony ponownie w 1956 jako 1/100 funta sudańskiego, a od 1992 jako 1/100 dinara sudańskiego)
• Arabii Saudyjskiej (wartość do 1960 1/22 riala saudyjskiego, a od 1960 1/20 riala)
• Syrii (wartość 1/100 funta syryjskiego)
• Jordanii (wartość 1/100 dinara jordańskiego, 1/10 dirhamów i 10 filów)
• Libanie (wartość 1/100 funta libańskiego)

Posługiwano się nim także w innych krajach:

• w Libii (1951-71, wartość 1/100 funta libijskiego i 10 millemów)
• na Sycylii (1735, 1785-99, wartość 12 tari)
• w brytyjskim Cyprze (1879-1949, wartość 1/180 funta cypryjskiego)
• w królestwie Hidżazu

Nazwę tę noszą także duże monety spotykane na Dalekim Wschodzie: bite ze srebra i złota w Annamie w latach 1820-1925 (waga 26-27,5 g) i ze srebra w Kambodży w 1860. W Indochinach Francuskich piastr równy był 100 centymom i używany był w latach 1885-1947.