Encyklopedia

Pieniądz kruszcowy

Pieniądz kruszcowy - forma pieniądza towarowego, powstała wskutek wyparcia przez kruszce, zwłaszcza szlachetne, innych - pełniących wcześniej funkcje pieniądza - towarów.

Szczególna rola kruszców w historii pieniądza wynikała z ich cech, wybitnie predestynujących je do roli materiału pieniężnego: w niewielkiej objętości i wadze reprezentowały dużą wartość, były trwałe, nie ulegały zniszczeniu nawet w długim okresie użytkowania, można je było dzielić na dowolne jednostki, przy czym nie traciły swojej wartości, nie wymagały szczególnych warunków transportu i przechowywania.

Początkowo pieniądz kruszcowy funkcjonował w postaci nieregularnych bryłek, co stwarzało konieczność każdorazowego ich ważenia. Później złotnicy zaczęli nadawać im kształt płytek, sztabek, krążków bądź wieloboków, zaświadczając swoją pieczęcią ich wagę i próbę. Z czasem prawo do emisji pieniądza kruszcowego zostało przejęte przez panujących, pojawiły się monety zdobione wizerunkami i pieczęciami władców, później godłami państwowymi.

Dla zabezpieczenia przed kradzieżą posiadacze dużych ilości pieniądza kruszcowego oddawali go na przechowanie posiadającym skarbce złotnikom (których część przekształciła się później w bankierów) w zamian za banknoty stanowiące poświadczenie złożenia depozytu.

Ich rozpowszechnienie się, jako środka wymiany zastępującego pełnowartościowe monety kruszcowe, oraz stopniowa utrata pełnego pokrycia w kruszcu dały początek pieniądzowi papierowemu.