	Ideę bicia monet złotych w Stanach Zjednoczonych zapoczątkowała gorączka złota, mająca miejsce na przełomie XVIII i XIX wieku w Północnej Karolinie oraz Georgii. W Północnej Karolinie obszerne złoża złota zaczęły być odnajdywane na słynnej dziś działce Johna Reeda, dla którego pracujący niewolnicy co jakiś czas regularnie odnajdywali samorodki ważące od kilku do nawet kilkudziesięciu kilogramów. Nieświadom wartości kruszcu Reed sprzedał w 1802 roku ok. 8-kilogramowy samorodek jubilerowi za 3 dolary 50 centów, co stanowiło równowartość tygodniowej pensji pracownika farmy. W następnych latach Reed utworzył jednak na działce świetnie prosperującą kopalnię złota. W związku z odkryciem w Stanach Zjednoczonych tak dużych pokładów złota, w 1835 roku prezydent Andrew Jackson wprowadził rozporządzenie, na mocy którego otworzono trzy mennice: w Charlotte (Północna Karolina), w Dahlonega (Georgia) oraz w Nowym Orleanie (Luizjana). Dwie pierwsze miały bić złote monety.

	Monety jednodolarowe zaczęto oficjalnie bić dopiero w 1849 roku, jednak już we wczesnych latach 30. XIX wieku (jeszcze przed rozporządzeniem Jacksona) z prywatnej inicjatywy jubilera niemieckiego pochodzenia – Christophera Bechtlera, zaczęły powstawać nieoficjalne monety bite ze złota. Szacuje się, iż do roku 1840 wyprodukował monety o wartości nominalnej przekraczającej 2 miliony dolarów. Aż połowę stanowiły złote jednodolarówki. Działalność Bechtlera była całkowicie zgodna z prawem i to właśnie ona spowodowała zainteresowanie Kongresu biciem oficjalnych złotych monet, jako że działalność ta okazała się być bardzo zyskowna. Początkowo inicjatywa ta nie miała pełnego poparcia urzędników państwowych. Mimo podpisania przez prezydenta rozporządzenia, produkcji monet ze złota sprzeciwiał się między innymi Robert Patterson, dyrektor mennicy. Z tego tez powodu oficjalne monety jednodolarowe (do tego czasu w złocie istniały jedynie nominały 2 ½, 5 oraz 10 dolarów) zaczęto bić dopiero w połowie XIX wieku, kiedy nastąpiła kolejna gorączka złota w Kalifornii.


	Jedna z odmian monety jednodolarowej Christophera Bechtlera. (źródło: coinfacts.com)

	Pierwszy typ złotych jednodolarówek z lat 1849-54 to tzw. „Liberty type”, czyli dobrze znane przedstawienie personifikacji wolności w ciele młodej kobiety. Zaprojektowana została przez Jamesa Longacre oraz Petera Filatreu Crossa. Ważyła 1,67 gram, zawartość złota stanowiła 90% monety. Nakład monety rokrocznie zwiększano, z ok. 500 tysięcy sztuk w roku 1850 do prawie 4 i pół miliona w roku 1853. Moneta spotkała się z ostrą krytyką ze strony Amerykanów, ponieważ ze względu na jej mały rozmiar (średnica 13 mm) była bardzo często gubiona, a stanowiła przecież znaczną wartość w przeciwieństwie do innych małych monet, takich jak centy. Co ciekawe, ekonomiści przeliczają siłę nabywczą ówczesnej złotej jednodolarówki na równowartość dzisiejszych 28 dolarów. Początkowo rozważano bicie nowej monety z dziurą w środku, jednak pomysł ten ustąpił idei bicia cieńszej lecz szerszej nowej jednodolarówki. Tym samym od roku 1854 zaczęto produkować monety z wizerunkiem głowy Indianina, której średnica wynosiła 15 mm. Zawartość złota była natomiast identyczna z poprzednią wersją. Twórcą wizerunku nowej monety była James Longacre. Od 1856 zmieniono nieco wizerunek monety raz jeszcze, tym razem pojawiła się moneta z tzw. „dużą głową Indianina”. Konstrukcja reliefu nie pozwalała bowiem na pełne wybijanie monet poprzedniego typu. Regularna produkcja trzeciego typu monety trwała aż do roku 1889.

	Kolejnym nominałem w historii amerykańskich złotych monet obiegowych jest 2 ½ dolara. Historia tego nominału jest starsza niż historia jednodolarówki, bowiem regularną produkcję w tym przypadku zaczęto w 1834 roku (przed drugą gorączką złota). Waga monety to początkowo 4,18 gram, próba złota 917, natomiast średnica to 17,5 mm. Kolejne typy bitych monet to: Turban Head (1796-1807), Draped Bust (1808), Capped Head (1821-1834), Liberty Head (1840-1907), Indian Head (1908-1915, 1925-1929).


	Przykład bardzo rzadkiej monety 2 ½ dolara bitej tylko w 1808 roku. Do dziś zachowało się ok. 35-40 egzemplarzy (źródło: thecoinspot.com)


	Autor: Marcin Redo

	2013-02-20