Historia Australii jako pełnoprawnego organizmu państwowego rozpoczyna się w 1901 roku, kiedy to proklamowano konstytucję państwa z inicjatywy Lorda Hopetouna. Reforma polityki monetarnej nie była jednak w odczuciu ówczesnych polityków kwestią wymagającą pilnej zmiany, dlatego też dopiero w 1910 roku wprowadzono nowy, australijski pieniądz.

Od czasów wczesnej kolonizacji Australii (pierwsza kolonia – Nowa Południowa Walia powstała w 1788 roku) w użyciu były monety różnych państw. W sytuacji bardzo kalekiego systemu monetarnego, kiedy to nie było ściśle określonych wartości za dany towar, bardzo powszechna była wymiana towarowa. Jednym z najczęściej wymienianych wówczas towarów było zboże. Sytuacja taka wynikała ponadto z bardzo małej ilości monet na rynku australijskim. Z czasem coraz powszechniejszą praktyką było przecinanie srebrnych monet europejskich (np. hiszpańskich) na równe kawałki, które wpuszczane były do obiegu. 1/6 hiszpańskiego dolara (tzw. „ośmiorealówki”) traktowana była na równi z szylingiem, natomiast 1/12 część tej monety stanowiła równowartość sześciopensówki. W 1791 roku gubernator Arthur Phillip formalnie ustalił równowartość pięciu szylingów do hiszpańskiego dolara. Pierwszymi nie-ciętymi monetami Australii były natomiast brytyjskie jednopensówki Jerzego III, które dotarły do kolonii pod koniec XVIII wieku (pierwszą partię stanowiły roczniki 1797 oraz 1799). W 1812 roku gubernator Lachlan Macquarie wykazał się ciekawą inicjatywą. Na jego polecenie sprowadzono z Hiszpanii 40 tysięcy sztuk hiszpańskich dolarów, za które zapłacił 4 szylingi i 9 pensów za sztukę. Aby powstrzymać szybki odpływ sprowadzonych monet z Australii nakazał wycięcie dziury w każdej monecie. Tak powstała moneta w kształcie „oponki” stanowiła równowartość 5 szylingów. Nie zmarnowały się również malutkie krążki z centralnej części monet, które również wpuszczono do obiegu, jako monetę równą 15 pensom. Ciekawe numizmaty miały nawet swoje potoczne nazwy – większa zwana byłą „Holey Dollar”, natomiast mniejsza „the Dump”.

Holey dollar z 1813 roku

W latach 1824-1825 sprowadzono do Australii monety brytyjskie o łącznej wartości ok. 100 tysięcy funtów i to one zaczęły być coraz powszechniejszym środkiem płatniczym. Holey dollar przestał być formalnie australijskim środkiem płatniczym w 1829 roku. W połowie XIX wieku, podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, zarówno w Australii gorączka złota wymusiła pojawienie się złotych monet, choć nie były to oficjalne emisje. Coraz częściej pojawiały się również monety lokalne, będące produktem największych przedsiębiorców. W ten sposób ułatwiali oni handel między sobą radząc sobie tym samym z coraz większym zanikiem monet w kraju, spowodowanym eksplozją demograficzną. W 1852 roku zaczęto bić złote monety, jednak w wyniku sprzeciwu Wielkiej Brytanii zaprzestano produkcję po wybiciu pierwszej partii 25 tysięcy sztuk złotych jednofuntówek. W 1855 otworzono pierwszą oficjalną mennicę Australii w Sydney. Bito tam złote suwereny i półsuwereny w latach 1855-1870. Jeden złoty suweren stanowił równowartość jednego funta.

Dump z 1813 roku

Konstytucja Australii z 1901 roku przeniosła prawo bicia monet z poziomu stanowego na poziom federalny. W 1910 roku władze państwowe wprowadziły nowy system pieniężny, w z]skład którego wchodziły floreny, szylingi, sześciopensówki oraz trzypensówki. Na monetach tych widniał wizerunek króla Edwarda VII. W 1911 roku wprowadzono kolejne nominały – pensówki i półpensówki. W 1931 roku wybito ostatniego złotego suwerena. Rzadkością są australijskie crowny (pięcioszylingówki), które wybito wyłącznie w latach 1937-1938.

14 lutego 1966 zlikwidowano australijskiego funta wprowadzając tym samym australijskiego dolara. Głównym założeniem zmian był przede wszystkim proces decymalizacji – nowa waluta bazowała na podziale na 10 i 100 części. Co ciekawe, w momencie wprowadzenia nowego systemu wypuszczono do obiegu jedynie monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 oraz 50 centów. Monety 1 oraz 2 dolarowe wprowadzono odpowiednio w 1984 oraz 1988 roku. W 1991 roku zrezygnowano z bicia monet 1 i 2 centowych i nie są one używane w obiegu.

Źródło: noble.com.au, coinnews.net

Autor: Marcin Redo

2013-09-28

« Powrót

Ostatnie

Wszystkie

Skomentuj

Brak komentarzy.