	Monety carskiej Rosji cieszą się dużym powodzeniem wśród kolekcjonerów na całym świecie. Fascynująca wydaje się ich niebanalna prezencja, piękne przedstawienie dostojnego dwugłowego orła oraz wizerunku władcy (czy też władczyni). Przyjrzyjmy się nieco bliżej monetom ostatniego cara Rosji – Mikołaja II.

	Mikołaj Aleksandrowicz Romanow urodził się 6 maja 1868 roku jako pierwsze z pięciorga dzieci Aleksandra Romanowa i Marii Fiodorowny. Historycy często zwracają uwagę na fakt, iż już od dziecka kształcony był on w rozległych dziedzinach. Ponoć najłatwiej szła mu nauka języków obcych i historii. Z dniem śmierci swojego ojca, 20 października 1894 roku został ogłoszony nowym władcą Rosji, jednocześnie przyjmując od członków najbliższej rodziny oraz najdostojniejszych urzędników państwowych przysięgę wierności. Formalna ceremonia koronacyjna odbyła się jednak półtora roku po śmierci Aleksandra II (26 maja 1896), w związku z zakończeniem okresu żałoby. Co ciekawe, koronacja nowego cara wiąże się z pewnymi tragicznymi wydarzeniami, zwanymi „paniką na Chodyńskim Polu”. Na Chodynce (w Moskwie) zaplanowano festyn z okazji uroczystości koronacyjnych. Zaplanowana akcja rozdawania darmowych paczek żywnościowych przyciągnęła półmilionowy tłum, który zbierał się już dzień przed rozpoczęciem. Rankiem, wraz z otwarciem tłum ludzi ruszył na stragany tratując tysiące osób, wśród nich prawie półtora tysiąca poniosło śmierć. Mikołaj II był władcą konserwatywnym, nie akceptował propozycji udziału przedstawicieli władz lokalnych w polityce państwowej. W polityce zagranicznej kontynuował przymierze z Francją, jednocześnie próbując poszerzać wpływy i znaczenie Imperium Rosyjskiego nie tolerując dążeń autonomicznych w Polsce oraz wypowiadając wojnę Japonii.


	10 Rubli (imperiał) z 1897 roku, Mennica Petersburg, Sprzedana na aukcji nr 46. Warszawskiego Centrum Numizmatycznego za 341 000 złotych.

	Jednymi z najbardziej widocznych poczynań młodego cara były decyzje w dziedzinie modernizacji gospodarki rosyjskiej. Głównym doradcą władcy w tym zakresie był Sergiusz Witte. Jedną z najistotniejszych decyzji Wittego było wprowadzenie na wzór większości państw europejskich, wysokonakładowego złotego pieniądza. Było to możliwe między innymi dzięki korzystnym umowom rosyjsko-francuskim, dzięki którym Rosja uzyskała dużą pożyczkę w dwóch kolejnych transzach. Oficjalne wprowadzenie nowych, złotych monet nastąpiłow 10 września 1897, wraz z dekretem Mikołaja II. Nowy rubel złoty stanowił równowartość półtora rubla starego. W 1897 roku przystąpiono do bicia złotych pięcio- i dziesięciorublówek. Były one o jedną trzecią mniejsze od starych złotych imperiałów i półimperiałów (stara dziesięciorublówka miała zatem wartość nowej piętnastorublówki). Mimo złośliwych komentarzy oponentów politycznych, nazywających nowe monety o zmienionej stopie kruszcu „wittekinderami” (od nazwiska ministra Wittego), złote ruble bardzo szybko rozpowszechniły się na rynku i były w obiegu aż do wybuchu I wojny światowej. Poza wymienionymi nominałami wybito również monetę o wartości 7,5 rubla oraz 15 rubli. Są one dzisiaj nieco rzadszymi okazami niż te wymienione wcześniej. Rarytas numizmatyczny stanowią dziś złote monety rublowe, wybite zgodnie ze starą ordynacją, tzn. 5-rublowy półimperiał, 10-rublowy imperiał oraz 25-rublówka o wartości 2 ½ imperiała. Kilkaset sztuk takich monet wybito w latach 1895-1897.


	5 Rubli (półimperiał) z 1895 roku, Mennica Petersburg, Sprzedana na aukcji nr 1. Antykwariatu Numizmatycznego Pawła Niemczyka za 644 000 złotych.

	Za panowania Mikołaja II powstało również osiem rodzajów monet okolicznościowych, w tym dwie złote. Średnica wszystkich monet jest równa 33,5 mm. Srebrne rublówki bito z następujących okazji: koronacja Mikołaja II (1896), fundacja pomnika Aleksandra III (1898), 100-lecie walk z Napoleonem I (1912), kolejna moneta z okazji fundacji pomnika ojca Mikołaja II (1912), 300-lecie dynastii Romanowów (1913; najpopularniejsza i najłatwiej dostępna dla kolekcjonerów moneta okolicznościowa Mikołaja II), 200-lecie bitwy pod Gangutem (1914; najrzadsza ze srebrnych okolicznościowych rublówek – większość nakładu zniszczono, szacuje się, iż przetrwało ok. 200 egzemplarzy). W roku 1908 z okazji 40. urodzin cara wybito dodatkowo ok. 150 sztuk złotej 2 ½ imperiałówki. Car osobiście wręczył część z tych monet wysokim oficjelom państwowym. Znane są również egzemplarze tej monety z 1910 roku (bardzo rzadkie). Wybito ponadto jeszcze jedną monetę o takiej samej wadze (33,26 grama) jednak przyporządkowano jej nominał zgodny z nową ordynacją, tzn. 37 rubli i 50 kopiejek. Widnieje ponadto drugi nominał – 100 franków. Wybita została na wzór stopy monet Unii Łacińskiej, którego najważniejszą walutą rozliczeniową był właśnie frank. Poza monetami okolicznościowymi, czy też kolekcjonerskimi istnieje kilka rzadkich odmian wśród najpopularniejszych monet obiegowych. Są to głównie drobne monety (1, 2, 3, 5 kopiejek) z roku 1917, kiedy to spowodowana rewolucją lutową niepewna sytuacja polityczna, która w końcu doprowadziła do zamordowania całej rodziny carskiej w lipcu tego roku, miała również odzwierciedlenie w zaburzeniu prac mennicy.


	37 1/2 rubla (100 franków) z 1902 roku, Mennica Petersburg, Sprzedana na aukcji nr 33. Warszawskiego Centrum Numizmatycznego za 264 000 złotych.

	Monety z okresu Panowania Cara cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem kolekcjonerów z całego świata. Dzięki emisją numizmatów o nakładach od masowych po unikalne każdy zainteresowany tą tematyką znajdzie coś na "swoją kieszeń”.


	Zdjęcie: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, Antykwarnia Numizmatyczny Paweł Niemczyk
	Autor: Marcin Redo

	2012-11-23