Skarb z Koszyc na Wawelu

Zamek Królewski na Wawelu od początku lutego do 22 kwietnia (dane ze strony internetowej Zamku) prezentuje odwiedzającym wystawę numizmatyczną "Złoty Skarb z Koszyc". Numizmaty pochodzą ze zbiorów Słowackiego Muzeum Narodowego – Muzeum Historycznego w Bratysławie.

Poza numizmatami pochodzącymi ze wspomnianego Skarbu z Koszyc na szczególną uwagę zasługuje gablota prezentująca złote monety ze zbioru wawelskiego. Wśród nich znalazła się 100-dukatówka Zygmunta III Wazy. Jeden z najdroższych numizmatów świata a na pewno europy. Taka sama moneta została sprzedana w 2008 roku na nowojorskiej aukcji przez firmę Stack’s za 1 380 000 dolarów.

100 dukatów Zygmunta III Wazy.

24 sierpnia 1935 roku, podczas kopania fundamentów w północno-wschodnim skrzydle przebudowywanej siedziby Dyrekcji Finansowej w Koszycach, doszło do niezwykłego odkrycia. W podłodze zburzonej części budynku ujawniono miedzianą kasetkę, kształtem przypominającą bochenek chleba. Wewnątrz znajdowały się 2 920 monety, trzy medale oraz łańcuch – wszystkie sporządzone z wysokogatunkowego złota. W dzienniku budowlanym utrwalono nawet godzinę tego zdarzenia – 11:45, a także personalia znalazcy.

Robotnicy, którzy byli świadkami owej historycznej chwili, przywłaszczyli sobie część numizmatów, które usiłowali odsprzedać miejscowemu jubilerowi, a następnie nawet przypadkowym spacerowiczom w miejskim parku. Policja, obserwująca „szczęśliwców”, skutecznie udaremniła te zamiary, co skutkowało przepadkiem znaleźnego, które z mocy ówczesnego prawa należało się robotnikom. Kolekcja przeszła na własność państwa.

Zachowanie się całego, nie uszczuplonego skarbu stanowi ewenement w skali europejskiej. Tego rodzaju znaleziska przeważnie ulegały rozgrabieniu i o ich pierwotnej wartości nie sposób dziś wyrokować. W przypadku złotego skarbu koszyckiego mamy do czynienia z niewyobrażalnej wartości zespołem, często unikatowych monet i medali, które od półwiecza są przedmiotem systematycznych badań naukowych. Dzięki nim udało się ustalić, że ostatnim właścicielem kosztowności był jeden z trzech najważniejszych cesarskich urzędników Komory Spiskiej. Ów urzędnik należał do najzamożniejszych mieszkańców Koszyc. Polityczne niepokoje związane z antyhabsburskimi powstaniami zmusiły go do ukrycia zgromadzonego majątku. Miało to miejsce w latach 1679-1682, za panowania cesarza Leopolda I.

Po raz pierwszy w Polsce będziemy mieli okazję do obejrzenia całości znaleziska, na które składają się numizmaty niemal z całej Europy, bite w XV, XVI i XVII w. Wśród nich absolutnie rarytasy odnajdą też miłośnicy naszej historii. Dowiemy się także o ówczesnej sile nabywczej tak wielkiej ilości drogocennego kruszcu.

Dopełnieniem ekspozycji stanie się prezentacja wszystkich szczerozłotych numizmatów ze zbiorów wawelskich oraz malowanych wizerunków sześciu polskich władców, których monety znalazły się w skarbie.

 Źródło: Zamek Królewski na Wawelu, wKrakowie.pl, wiadomości24.pl, naszemiasto.pl

2012-04-14