26 listopada 2024, imieniny obchodzi: Konrad, Leonard, Sylwester

Rosja, XXIX Zimowa Uniwersjada Krasnojarsk 2019

Rosja wprowadziła do obiegu monety kolekcjonerskie "XXIX Zimowa Uniwersjada Krasnojarsk 2019". Numizmat wybito w srebrze oraz złocie wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Wyspa Niue, Kościół pw. Podwyższenia Krzyż w Jabloncu nad Nys

Wyspa Niue wprowadziła do obiegu monetę kolekcjonerską przedstawiającą Kościół pw. Podwyższenia Krzyż w Jabloncu nad Nysą. Numizmat wybito w złocie wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Palau, Dot Art. - Egipska piramida

Palau wprowadziło do obiegu monetę kolekcjonerską "Dot Art. - Egipska piramida". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Stany Zjednoczone, Maria Tallchief

Stany Zjednoczone wprowadzą do obiegu monety okolicznościowe upamiętniające Marię Tallchief. Numizmaty wybito w miedzioniklu stemplem zwykłym oraz lustrzanym. więcej »

Polska, Wrocław - mała ojczyzna

Polska wyemituje monetę kolekcjonerską "Polska - mała ojczyzna". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem zwykłym. Emisja monety nastąpi 8 lipca. więcej »

Tuvalu, Pogromcy duchów

Tuvalu wprowadziło do obiegu monetę kolekcjonerską "Pogromcy duchów". Numizmat wybito w srebrze wysokiej próby stemplem lustrzanym. więcej »

Wprowadzenie do monet starożytnej Grecji

Mennictwo starożytnej Grecji można zasadniczo podzielić na trzy okresy: archaiczny, klasyczny oraz hellenistyczny. Okres archaiczny to pojawienie się pierwszych monet greckich ok. 600 roku p.n.e. do czasu wojen z Persją ok. roku 480 p.n.e. Rozpoczęty tym samym okres klasyczny rozciągał się do czasów podbojów Aleksandra Wielkiego ok. roku 330 p.n.e. Okres hellenistyczny natomiast zakańcza podbicie i wchłonięcie świata greckiego przez cywilizację Rzymską w I wieku p.n.e. Co prawda istnieją monety bite już po tym okresie przez miasta ciągle związane kulturowo z tradycją starożytnych Greków, jednak ze względu na okres powstania zalicza się je już do tzw. monet prowincji rzymskich. Główną jednostką monetarną starożytnych (zresztą nie tylko) Greków była drachma, która dzieliła się na sześć oboli. Z czasem zaczęto produkować jeszcze mniejsze monety, które stanowiły na ogół ¼ część obola oraz 1/24 część drachmy. Sam Arystoteles pisał, iż te drobne monety były wykonane ze srebra i były używane w Atenach.

Pierwsze monety wybito w Lidii oraz Jonii w Azji Mniejszej przed 600 r. p.n.e. Monety wykonane były z elektrum, materiału będącego mieszanką czystego srebra ze złotem. Około roku 550 p.n.e., ówczesny władca – Krezus nakazał oddzielne bicie monet z czystego złota oraz czystego srebra oraz uczynił je powszechnie używanym środkiem płatniczym na rynkach.

Złota moneta Krezusa o wadze 8 gram, źródło: British Museum

Cywilizacja grecka rozproszona była na mniej więcej dwa tysiące państw-miast (polis), z których niemal 2/3 produkowały własne monety na użytek wewnętrzny. Z czasem jednak monety z większych miast zaczęto używać w innych, pomniejszych miastach lub w miastach będących równorzędnymi partnerami handlowymi. Jednym z pierwszych znanych przykładów takiej monety, był srebrny stater z wyspy Egina. Jest on znajdowany nawet na terenach Egiptu oraz Lewantu.

Stater wyspy Egina, źródło: wikipedia.

Upowszechnił się więc standard srebrnej drachmy o wadze 6,1 grama, który konkurował ze standardem drachmy ateńskiej o wadze 4,3 grama. Jednak to ateńska moneta okazała się bezkonkurencyjna pod względem jakości wykonania. Powstały tetradrachmy (dziesięciokrotność drachmy ateńskiej), które były bardzo powszechnie używane w dużych transakcjach handlowych.

Okres klasyczny to czas rozkwitu mennictwa greckiego. Osiągnięto wysoki poziom zarówno pod względem technicznym jak i artystycznym. Duże miasta produkowały duże ilości monet złotych i srebrnych o zróżnicowanych wzorach. Najczęściej umieszczano na nich przedstawienie patrona – opiekuńczego bóstwa danego miasta lub wizerunek herosa oraz symbole miejskie na drugiej stronie. Syrakuzy, będące bardzo bogatym regionem biło nawet dekadrachmę. To właśnie Syrakuzy uznawane są za główny ośrodek sztuki numizmatycznej starożytnej Grecji, niekiedy nawet całego starożytnego świata.

Dekadrachma z Syrakuz, źródło: moneymuseum.com

Okres hellenistyczny to czas znacznego poszerzenia zasięgu kulturowego starożytnych greków m.in. na teren Syrii, Egiptu oraz Iranu, Afganistanu i nawet Indii. Greccy handlarze obecni na wymienionych obszarach przywozili ze sobą greckie monety, będące wzorem do produkcji monet na nowych obszarach. Produkcja monet nabrała nieco bardziej masowego charakteru, dzięki czemu wzrosły ich nakłady, co niestety niejednokrotnie odbijało się na jakości monet. To właśnie w okresie hellenistycznym powstały największe monety złote (za panowania Eukratydesa I – 171-145 r. p.n.e.) oraz srebrne (Amintas – 95-90 r.p.n.e.).

Złota 20-staterówka Eukratydesa I o wadze 169 gram i średnicy 58 mm, źródło: wikipedia

Monety starożytnych Greków to bez wątpienia doskonały przykład wysokiego poziomu kunsztu artystycznego ówczesnego świata. Monety w przeciwieństwie do tych dzisiejszych wykonywane były ręcznie. Greckie monety stanowią przedmiot pożądania dla wielu kolekcjonerów z całego świata, a najznakomitsze kolekcje możemy podziwiać w takich miejscach, jak British Museum czy American Numismatic Society. Świetnym przykładem nawiązania do sztuki numizmatycznej starożytnych greków jest będąca obecnie w obiegu grecka moneta o nominale 1 euro, która na awersie przedstawia ateńską czterodrachmówkę z V wieku p.n.e. (z charakterystycznym dla tego okresu wizerunkiem sowy).

Autor: Marcin Redo

Źródło: Künker, moneymuseum.com, British Museum, wikipedia

2014-03-07

« Powrót

Ostatnie

Wszystkie

Skomentuj

Brak komentarzy.